وراثت‌پذيري صفات موثر در طعم ميوه و معرفي بهترين شاخص اصلاح طعم در خيار

Inheritance of Traits Affecting Flavor in Cucumber and Introduction of the Best Index for Flavor Breeding

در اين بررسي پانزده ژنوتيپ‌ بومي خيار به عنوان والدين، هشت والد به عنوان والد پدري و هفت والد به عنوان والد مادري، در قالب طرح ژنتيكي فاكتوريل كاروليناي شمالي II (NCD II) تلاقي داده شدند. پارامترهاي موثر در طعم خيار شامل صفات سفتي گوشت، سفتي پوست، عطر، مزه، تردي، ميزان ماده خشك، اندازه گوشت و نسبت قطر تخمدان به قطر ميوه اندازه‌گيري شدند. معني‌دار نبودن اكثر صفات در والد نر و ماده نشان‌دهنده دخالت اندك واريانس افزايشي در كنترل صفات مذكور بود. منبع تغيير نر× ماده، براي كليه صفات معني‌دار شد، پس براي كليه صفات در اين ژنوتيپ‌ها، مي‌توان با استفاده از هيبريدهاي F1 از هتروزيس بهره‌برداري كرد. وراثت‌پذيري عمومي براي اكثر صفات زياد بود، كه نشان‌دهنده تنوع ژنتيكي بالاي اين صفات در ژرم‌پلاسم مورد استفاده است. با توجه به همبستگي‌هاي ژنتيكي صفات مي‌توان اشاره كرد كه با كاهش قطر حفره بذري ميزان تردي ميوه افزايش مي‌يابد و صداي برخاسته از خيارهاي كشيده‌تر و باريك‌تر مطلوب‌تر است و ميوه‌هاي تردتر، مزه بهتر و مطلوب‌تري دارند. بهترين هيبريد از نظر صفت عطر و مزه نسبت به ميانگين والدين و والد برتر، هيبريد 39×97 بود. بهترين شاخص اصلاح طعم در خيار گزينش همزمان سه صفت عطر، مزه و تردي بود كه در صورت استفاده از اين شاخص براي گزينش همزمان اين سه صفت در مقايسه با پاسخ حاصل از گزينش تنها براي تك تك صفات، به ترتيب 009/1، 004/1 و 001/1 بود.

Based on the previous investigation results, fifteen Iranian cucumber landraces, eight as male and seven as female, were crossed with each with each other in an 8×7 factorial design, North Carolina Design II (NCD II). Eight quantitative and qualitative components including flesh texture firmness, skin texture firmness, aroma, taste, crunchy, fruit dry matter content, fruit flesh size and placental diameter/fruit diameter ratio were evaluated in F1 hybrids. In factorial design, male and female were not significant for most of the traits. indicating that the additive genetic variance did not contribute on controlling the traits. Male × female interaction was significant for all of the traits. Therefore, F1 hydrids can be used for getting hetrosis in all of the characters. High broad-sense heritability of hybrids showed high genetic variations of the traits in the germplams. The genetic correlations showed that decreasing placental diameter/fruit diameter ratio increased fruit crunchy and more crunchy fruits had the better taste. The 97 × 39 hybrid was the best hybrid via aroma, taste traits related to mid-parents and superior parent. The best selection criteria for breeding of the flavor was aroma, taste and crunchy selection. Ratio of gain from selection index related to that from aroma, taste and crunchy selection, separately were about 1.009, 1.004 and 1.001 percent more, respectively.