معرفي مفردات دارويي موثر در درمان «يبوست»در طب سنتي ايراني

Introduction of Natural Medicinal Materia Effective in Treatment of Constipation in Persian Traditional Medicine

«يبوست» يكي از شايع‌ترين عوارض سبك جديد زندگي است. استفاده از تجارب سنتي، احتمال كشف مواد موثر دارويي را افزايش مي‌دهد و باعث كاهش هزينه ساخت داروها مي‌شود. بسياري از داروهاي كنوني منشا گياهي دارند. هم اكنون درمان موثر وكم ضرري براي يبوست وجود ندارد. مفردات دارويي بسياري در كتب طب سنتي ايراني براي درمان يبوست وجود دارند كه در اين مطالعه معرفي مي شوند. اين تحقيق، يك مطالعه كتابخانه‌اي و براساس بررسي متون است. در اين مطالعه مفردات دارويي موثر در درمان يبوست، در شش كتاب مرجع داروشناسي طب سنتي (الابنيه عن حقايق الادويه، قانون في الطب، جامع ابن بيطار ، تذكره داوود انطاكي، تحفه حكيم مومن و مخزن الادويه) جستجو شد. اين كار در 10 مرحله (يافتن كليدواژه‌ها، جستجو در منابع، تهيه ليست واحد، يافتن مترادفات، دسته‌بندي، بازبيني، خروج مفردات از تركيبات، جمع‌بندي و نمره‌دهي و مرتب‌سازي برحسب نمره كسب شده) انجام و 134 مفرده دارويي (تك دارو) مطرح در درمان يبوست يافت شد. به ترتيب نمره كسب شده، در بالاي جدول براي 4 مفرده مهم در درمان يبوست (آلو، انجير، خيارشنبر، كدو) بيشترين نمره (11) به دست آمد.120 مفرده از منشا گياهي و بقيه از منشا حيواني يا معدني هستند. ليست مفردات دارويي حاصل شده در اين مطالعه مي تواند مبناي انجام مطالعات باليني براي ساخت داروهاي جديد موثر در درمان يبوست قرار گيرد.

Constipation is one of the most common side effects of new life style. The use of traditional experience increases the chance to discover new effective medicinal materia and reduce the cost of new drug discovery. Many drugs have now herbal origin. There is no effective and low complication drug for constipation. But, there are so many medicinal materia in Persian Traditional Medicine references that can be used for treatment of constipation that we want to introduce them. This study is a library based and literature review research that investigates 6 traditional medicine pharmacology reference book (Al-Abnieh, Avicena Canon of medicine, Jamee Ibn-e-Beytar, Tazkere David Antaky, Tohfeh Hakim Momen, Makhzan-al- Advieh) about effectiveness of natural medicinal materia in the treatment of constipation. This work was performed in 9 steps including finding keywords, searching the resources, preparation of a unique list, eliminating synonyms, categorizing, reviewing, aggregation, exclusion of materia medica in combined products, scoring, and sorting them according to obtained scores. 134 proposed natural materials for treatment of constipation were found. Four important materia medica with laxative effect, were on the top of the list with the score of 11 (Prunus domestica, ficus cariaca, Cassia fistula, Cucurbita maxima (.120 medicinal materia are from herbal origin and the rest of them are from organic or mineral sources. This list of medicinal materia can be used as a base for clinical experiments to find new effective drugs for constipation treatment.