«ترياك» و درمان اعتياد به آن از ديدگاه طب سنتي ايران

Opium and Opium Addiction Treatment in Persian Traditional Medicine

«ترياك» يكي از مفردات دارويي است كه مصرف آن به عنوان ماده دارويي سابقه ديرينه دارد. در طب سنتي ايران به اين مفرده گياهي پرداخته شده است و ضمن بيان اثرات دارويي آن به عوارض و مصرف غيرمنطقي آن كه به اعتياد منجر مي‌شود نيز اشاره شده است. احتمالاً از حدود قرن دهم هجري قمري اعتياد به ترياك در ايران يكي از معضلات اجتماعي شده است و از همان زمان حكماي طب سنتي ايران روش‌هاي مختلفي براي ترك آن معرفي كرده‌اند. در اين مطالعه ابتدا به بررسي تاريخچه ترياك و اعتياد به آن در كتب طبي كهن ايران از جمله «الحاوي»، «قانون» و كتب دانشمندان قبل و بعد آن‌ها پرداخته شد و سپس راهكارهاي درماني اعتياد به ترياك از ديدگاه حكماي طب سنتي ايران بررسي شد. نتايج بررسي‌هاي به عمل آمده حاكي از دقت نظر حكما درباره‌ي اثرات دارويي، عوارض جانبي و علايم محروميت ترك اعتياد به ترياك است و راهكارهاي مدبّرانه‌ي آن‌ها در خصوص ترك اعتياد به ترياك مي‌تواند كمك شاياني به رفع اين معضل اجتماعي بنمايد.

Opium is one of the medica material that have an ancient history as a drug. This plant was studied by Persian traditional medicine and along with expression of its medical effects, its complications and non-medicinal usage that leads to addiction was also mentioned. Probably, since 10th century AH opium addiction has become one of the social problems and since the same time Persian traditional scientists have introduced different methods of its treatment. In this study, we first investigate the history of opium and its addiction in Persian traditional medicine books, such as Alhavi and Qanoon and books of scientists before and after them and then we investigate the methods of addiction treatment based on the opinions of Persian traditional scientists. Results of investigations indicate the accuracy of Persian traditional medicine findings about medical effects, side-effects and withdrawal symptoms of opium addiction treatment and their wise approach toward treatment of opium addiction that can greatly help solving this social problem.