بررسي جايگاه مديريت عمران شهري در تحقق طراحي شهري مطلوب ؛ نمونه موردي: برنامه هاي توسعه و عمران در تهران

Investigating the Role of Urban Development Management System in Good urban Design Implementation – Case of Iran

نظام تصميم گيري شهري نمي‌تواند كارگزار ناكارايي توسعه شهر و عنصري منفعل و غير مسيول در قبال عدم تحقق طراحي مطلوب شهرها باشد. امروزه با گذشت چند دهه از تبيين نقش موثر طراحي شهري در بهبود شريط زيستي شهرها و ارايه نظريات متعدد در اين زمينه، بيشتر گروهـهاي حـرفه‌اي، ســازمانها و اتحاديه‌هاي توسعه شهري جهان در اين ارتــباط موضع‌گيري نموده و تــلاش كـرده‌اند تا جايگاه طراحي شهري را (اگرچه با تعابير متفاوت) در اسناد حقوقي و الزام آور توسعه شهري تقويت نمايند. اين امر متاسفانه بازتاب موثري در سازمانهاي تخصصي كشورمان نداشته است. از مهمترين جلوه هاي عدم تحقق پذيري طراحي شهري در كشور مي توان به مواردي چون؛ ضعف كيفيت اجرا، زمان طولاني اجرا يا حتي اجرا نشدن طرح ها، ضعف مديريت تهيه طرحها (نيازسنجي و تعريف پروژه ها، هدايت و نظارت بر پروژه ها و غيره) و در بسياري از موارد تهيه طرح هاي موازي و يا متفاوت بودن طرح اجرا شده از طرح (يا طرح هاي) تهيه شده اشاره كرد. اين امر نه تنها موجب اتلاف هزينه هاي زياد مي شود، بلكه منجر به صرف زمان و منابع تخصصي و آسيب هاي اجتماعي فراوان نيز مي گردد. در اين ميان نظام مديريت توسعه شهري بعلت گستردگي وظايف و اختيارات خود در مديريت و هماهنگ سازي بقيه عوامل موثر در نظام مديريت توسعه شهري، به عنوان مهمترين عامل بسترساز يا مرتبط و موثر برديگر عوامل تاثيرگذار در تحقق طراحي شهري مطرح است. در اين تحقيق با بررسي چالش هاي تحقق پذيري طراحي شهري در ايران به واكاوي عوامل آن در نظام مديريت توسعه شهري پرداخته و موضوع را از اين منظر مورد مداقه قرار داده ايم. در مجموع جامعه مخاطب اين تحقيق، مهمترين چالش هاي مديريتي تحقق پذيري طراحي شهري را در سطوح و موضوعات زير مطرح كردند. اين چالش ها بعنوان مبناي اين تحقيق مورد بررسي قرار گرفته اند كه عبارتند از: سطح كلان: مسايل مربوط به ساختارهاي كلان تاثيرگذار؛ چالشهاي حقوق و قوانين توسعه شهري؛ چالشهاي ساختار مديريتي (تشكيلات، اختيارات، وظايف و غيره)؛ سطح مياني: ويژگي هاي نهادي و روابط سازماني و عوامل مرتبط با آن: 1. چالشهاي جلب مشاركت اجتماعي و اقتصادي (سرمايه گذاري)؛ 2. چالشهاي فني و مهندسي نظام مديريت توسعه شهري؛ 3. سطح خرد: نظام هاي خرد موثر در توسعه شهر؛ 4. چالشهاي مديريت توسعه شهري در ارتباط با بخش تخصصي (حرفه اي و دانشگاهي).

Investigating the main challenges of urban feasibility in Iran, some points can be mentioned such as; weaknesses of the quality of implementation, over length of the implementing process or even not finishing or abandoning a project, and in many cases providing several parallel plans for some specified subjects of urban design project. This condition leads to consuming so much time and expenses and other sources in vain. So the subject of implementation, as a main part of urban design process, is considered not only un-negligible but also vital. On the base of the researches done by the author, the system of urban developing management, due to its important role of coordinating other Interfering factors in development of the city, can be identified as the most important and influencing factor of urban design implementation process. This role is such important that if you ignore it, you might lose the best opportunities of implementing the best urban design plans, or in the other side, the mall urban development management of the city can be ended to the same consequence. Researches shows that the challenges of implementing of a good Urban Design project, can be categorized in three levels; (the basis for this research) 1- Macro-level: organization system, law materials 2- Mid-level: capital investing, public participation 3- Micro-level: consulting companies and executive system