سپاه ايالات در عصر تيموريان

Provincial Army In Timurid Era

تيمور، در ابتدا با بخشي از سپاهيان اولوس جغتاي، در مسير كسب قدرت گام نهاد. سپس، همزمان با گسترش قلمرو خود، به اين سپاه وسعت بخشيد. در اين مسير، او اقوام و گروههاي مغلوب را نيز به خدمت گرفت. از سوي ديگر، همزمان با تصرف كامل ايران و سرزمينهاي همجوار، حكومتهايي محلي ـ خانوادگي را در ايالات متصرفي خود بهوجود آورد. اين سنت سياسي؛ يعني ايجاد اميرزادهنشينهاي تيموري، در زمان جانشينان تيمور تداوم و گسترش يافت. هر يك از اين حكومتهاي ايالتي، داراي تشكيلات سياسي و نظامي شدند كه با گذشت زمان، از استقلال عمل زيادي برخوردار شدند. از آن جا كه مورخان، بيشتر بر سپاه تيموري از منظر تحولات مربوط به حكومت مركزي تيموري توجه كردهاند، مسايل دروني و جزييات مربوط به سپاههاي ايالتي، چندان مورد توجه قرار نگرفته است؛ حال آن كه در عمل، مجموعهاي از اين سپاهيان بودند كه قلمرو تيموريان را حفظ ميكردند و در لشكركشيهاي حكومت مركزي نيز نقشآفرين بودند. بر اين اساس، تركيب افراد اين سپاه، چگونگي اداره آن و نسبت و رابطه آن با سپاه اصلي حكومت تيموري، از مهمترين پرسشهايي هستند كه اين مقاله، به روش توصيفي ـ تحليلي، به دنبال پاسخ آنهاست. آگاهيهاي بهدست آمده، شامل تنوع قومي سپاههاي ايالتي است كه بسته به مناطق، با تفاوتهايي همراه بود. در زمينه اداره سپاه نيز نمونهاي كوچكتر از تشكيلات حكومت مركزي در ايالات وجود داشت. رابطه سپاه ايالتي با سپاه مركزي نيز، با گذشت زمان رو به كاهش گذاشت.

Timur began his domination by the help he received from parts of the Chaghataid troops. Then and concurrent to extending his realm and power, he recruited defeated populations as new part of his army. Simultaneously he established household – provincial powers in his occupations which his sons and grandsons ruled over them. This political – administrative tradition was followed by his successors and actually some timurid principalities ruled over different parts of Iran which have their own organizations. In spite of that, historical sources which, mostly focused on central court’s developments, do not explain the role and importance of provincial governorships. As in central government, military forces and authorities were a crucial part of power structure in Timurid principalities, it is important to explain how was the combination and administration of provincial troops and also it’s relation to central army. The main purpose of this article is explaining these topics through an analytical-descriptive approach. Our study shows that there was an ethically diverse army in principalities which consisted of Ghaghataid and local forces. Also it indicates that the combination of provincial armies, which was depenant on the inhabitants of each part of Timurid empire in Iran, has changed during the time. In the case of relation between central and provincial armies, it seems that it was a function of the central and provincial situation and so unstable.