تاثيرپذيري از تصورات قالبي جنسيتي در شغل گزيني: تمايز بين دانشجويان رياضي فنّي و علوم انساني

• Influenceability by gender-major stereotypes in occupational choice: The distinction between math-engineering and humanities university students

هدف: هدف اين پژوهش مقايسه تاثيرپذيري اهداف شغلي زنان و مردان گروه هاي رياضي فنّي و علوم انساني از تصورات قالبي جنس-رشته شخصي و غيرشخصي بود. علاوه بر اين، اهميت جنس و همانندسازي گروه رشته اي ضمني به عنوان تعديل گرهاي اين اثرات آزمون شد. روش: روش پژوهش همبستگي بود. از ميان 700 نفر دانشجويان سال سوم و بالاتر دوره كارشناسي علوم انساني و رياضي فنّي دو دانشگاه صنعتي شريف و تهران در سال 1389، 192 نفر (نيمي زن، نيمي از هر گروه رشته) با روش نمونه گيري دردسترس انتخاب شد. تصور قالبي و همانندسازي ضمني با گروه رشته خود با استفاده از آزمون رايانه اي تداعي ضمني گرينوالد، مك قي و شوارتز (1998) سنجيده شد. به علاوه، از آزمودني ها در مورد اهميت جنس و هدف شغلي شان سوال شد. براي تحليل داده ها از رگرسيون سلسله مراتبي به طور جداگانه در هر گروه رشته استفاده شد. يافتـه ها: در گروه رياضي-فنّي، تعامـل جنس و همانندسازي گروه رشته اي تمايل به شغل گزيني در رشته فعلي را پيش بيني كرد، درحالي كه در گروه علوم انساني، تعامل سه راهه جنس و تصور قالبي شخصي و اهميت جنس پيش بين آن بود. هر دو اثر در جهت مورد انتظار بود. نتيجه گيري: دانشجويان دو گروه رشته از نظر نوع تصور قالبي تا ثيرگذار (غيرشخصي در رياضي فنّي در مقابل شخصي در علوم انساني) و تعديل گر اثر آن (همانندسازي گروه رشته اي در رياضي فنّي درمقابل اهميت جنس در علوم انساني) با يكديگر متفاوتند. اين يافته توسط ديرينه بودن حضور اكثريتي مردان در رياضي فنّي در مقابل اخيرتر بودن حضور اكثريتي زنان در علوم انساني قابل تبيين است. نتايج اين پژوهش در تشخيص دانشجويان آسيب پذير و طراحي مداخلات با هدف كاهش اثرات منفي تصورات قالبي جنسيتي بر انتخاب هاي شغلي آنان كاربرد دارد.

Aim: Aim of this study was to compare the way occupational choices of male and female students of math-engineering and humanities are influenced by personal and impersonal gender-major stereotypes. Also, gender importance and implicit major identification were tested as moderators of these effects. Method: Method was correlation. Among 700 third year and higher math-engineering and humanities undergraduate students of Sharif University of Technology and University of Tehran during the year 2010 were selected 192 by convenience sampling. Implicit stereotype and major identification were measured using Greenwald, McGhee and Schwartz’s implicit association test (1998). In addition, participants were asked about their gender importance and occupational choice. Results: In the math-engineering group, the interaction of gender and major identification predicted the tendency to choose a job related to one’s current major, whereas in the humanities group, the 3-way interaction of gender, personal stereotype, and gender importance predicted it. Both effects were in the expected direction. Conclusion: Students of the two major-groups are different with regard to the type of influencing stereotype (impersonal in math-engineering vs. personal in humanities) and the moderator of its effect (major identification in math-engineering vs. gender importance in humanities). This finding is explainable by the longevity of male majority presence in math-eng, as contrasted with the more recent majority presence of women in humanities. Results of this study can be applied to the identification of vulnerable students and design of interventions aimed at reducing negative effects of gender stereotypes on their occupational choices.