بررسي تاثير تاريخ كاشت بر عملكرد كمي و كيفي چهار رقم كلزاي سازگار با مناطق سرد در اراك

Evaluation of sowing date influence on quantitative and qualitative yield in four rapeseed cultivars adapted to cold regions in Arak, Iran

به‌منظور ارزيابي تاثير تاريخ كاشت بر عملكرد كمي و كيفي چهار رقم كلزاي زمستانه، دو آزمايش در طي سال‌هاي زراعي 87-1386 و 88-1387 در ايستگاه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان مركزي (اراك) به‌صورت كرت‌هاي خرد شده با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي و در 4 تكرار انجام شد. تاريخ كاشت در چهار سطح 1D (20 شهريور)، 2D (30 شهريور)، 3‌D (9 مهر) و 4D (19 مهر) و ارقام كلزا در چهار سطح 1V (ليكورد)، 2V (اوپرا)، 3V (اوكاپي) و 4V (مودنا) به‌ترتيب به‌عنوان عامل اصلي و فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت دوم (30 شهريور) بيش‌ترين عملكرد دانه (4518 كيلوگرم در هكتار) و تاريخ كاشت چهارم (19 مهرماه) كم‌ترين عملكرد دانه (3786 كيلوگرم در هكتار) را توليد كردند. تاخير در تاريخ كاشت، عملكرد دانه را به سبب نقصان تعداد خورجين در بوته كاهش داد. در اين پژوهش رقم مودنا عملكرد دانه بيش‌تري (4975 كيلوگرم در هكتار) در مقايسه با ديگر ارقام داشت كه مي‌تواند ناشي از تفاوت ژنتيكي ارقام در استفاده از منابع رشد مانند عناصر غذايي و رطوبت خاك و تشعشع خورشيدي باشد. مناسب‌ترين تاريخ كاشت در منطقه اراك 20 شهريور تا 9 مهرماه بود.

In order to evaluate the influence of different sowing dates on quantitative and qualitative yield in four winter rapeseed cultivars (Brassica napus L.), two field experiments were carried out as split plot arrangement in complete block design with four replications. This research was performed in agricultural experimental station of agricultural and natural resources research center of Markazi province, Arak (Iran) during growth seasons 2007-2008 and 2008-2009. Four planting dates (September 11, 21 and October 1 and 11) and four canola cultivars (Licord, Opera, Okapi and Modena) were randomized in main plot and sub-plot, respectively. Results showed that at the second sowing date, plants produced the most grain yield (4518 kg ha-1). The least grain yield (3786 kg ha-1) was obcained the fourth sowing date. The delayed sowing dates decreased grain yield due to decrease of pod number per plant. In this research, Modena cultivar had more seed yield in comparison with other cultivars due to genetic diversity and high using of sources such as nutrient elements, soil moisture and solar radiation. The best sowing date for Arak region was September 11 to October 1.