بررسي زيست اقليم گياهي گونه قيچ صحرايي (Fisch CA Mey Zygophyllum atriplicoides) در استان اصفهان

Study of Zygophyllum atriplicoides bioclimatic in Isfahan Provinc

Zygophyllum atriplicoides يكي از گونه هاي درختچه اي نواحي بياباني كشور بوده كه مقاومت بالايي نسبت به خشكي دارد. هدف از اين پژوهش، بررسي زيست‌اقليم گونه Z. atriplicoides با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره در سطح استان اصفهان است. براي اين منظور تعداد 68 متغير اقليمي كه از نظر شرايط بوم‌شناختي اين گونه از اهميت بيشتري برخوردارند، از تعداد 38 ايستگاه سينوپتيك و كليماتولوژي در سطح استان و استان هاي مجاور به‌صورت داده هاي ماهانه و سالانه، انتخاب و به روش تحليل عاملي ابعاد ماتريس از 68 به 4 عامل كاهش يافت. بنابراين، 4 عامل دماي سرمايشي، بارش، ابرناكي و باد تعيين شدند كه به‌ترتيب 45/34، 43/ 29، 79/11 و 07/9 درصد واريانس متغير ها را به خود اختصاص دادند كه در مجموع 74/84 درصد تغييرات را بازگو مي كند. همچنين با استفاده از روش تجزيه خوشه اي سلسله مراتبي (روش واردز)، تعداد 6 پهنه اقليمي در سطح استان شناسايي شد. در نهايت با انطباق نقشه پوشش گياهي و نقشه عامل ها و پهنه-هاي اقليمي، عوامل اقليمي موثر بر گسترش گونه در سطح استان اصفهان تعيين شد. نتايج نشان داد كه عامل درجه حرارت با بيشترين مقدار واريانس 45/34 درصد و پس از آن عامل بارش با مقدار واريانس 43/29 درصد از مهمترين عناصر اقليمي موثر بر پراكنش گونه Z. atriplicoides است.

Zygophyllum atriplicoides is one of the dominant shrubs species in Iranian deserts due to its adaptation to dry condition. This research aimed to study Z. atriplicoides bioclimatic zones, using some advanced multivariate statistical methods in Isfahan province. Sixty eight climate variables were selected using of the data of 38 synoptic and climatology stations in Isfahan and neighbors provinces. Factor analysis was used to decrease the matrix dimensions from 68 to 4 factors. According to the results, cooling temperature, precipitation, the number of cloudy days per year and wind were responsible for 34.45, 29.43, 11.79 and 9.07 percent of measured data variances respectively. In other words, these factors were responsible for 84.74 percent of changes. According to hierarchical cluster analysis (Ward), six climatological zones were determined in the province and the most bioclimatic variables on the species distribution were selected by overlying the vegetation map with factor and bioclimatic classification maps According to the result, temperature and precipitation were the most important climate elements on Z. atriplicoides distribution pattern.