اثر تيمارهاي آبياري بر عملكرد و اجزاي عملكرد سه توده بومي رازيانه

Effect of Irrigation Treatments on Yield and Yield Components of Three Fennel (Foenicolum vulgare L.) Landraces

چكيده افزايش مصرف گياهان دارويي و محدوديت منابع آبي براي توليد بسياري از اين گياهان، ضرورت شناسايي ژنوتيپ هاي سازگار به شرايط تنش را آشكار مي سازد. بنابراين، دوآزمايش مزرعه اي طي سال هاي 90- 1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد تا واكنش توده هاي بومي رازيانه به تيمار هاي آبياري مورد ارزيابي قرار گيرد. آزمايش در قالب طرح كرت هاي خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد كه در آن تيمارهاي آبيارى (آبياري بعد از 60، 90، 120 و 150 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A) در كرت هاى اصلي و توده هاي بومي رازيانه (همدان، ازمير و گازي آنتپ) در كرت هاى فرعي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه تيمارهاي آبياري بر تمام صفات مورد مطالعه اثر معني داري داشته است. افزايش فواصل آبياري از 60 به 150 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير سبب كاهش ارتفاع بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، تعداد دانه در چترك، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيكي گرديد. اما تعداد چترك در هر چتر افزايش نشان داد. عملكرد دانه در توده ازمير نسبت به دو توده گازي آنتپ و همدان بالاتر بود. به نظر مي رسد با توجه به محدوديت منابع آبي در منطقه، آبياري پس از 90 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير و توده ازمير براي توليد دانه مناسب باشد.

Abstract Increasing the use of medicinal plants and limitation of water resources for production of these plants reveal the necessity of identification of the adapted genotypes to stress condition. Thus, two field experiments were conducted during 2009 - 2011 at the Research Farm of the Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran, to evaluate response of Fennel Landraces to irrigation treatments. Experiments were arranged as split plot based on randomized complete block design in three replications with irrigation treatments (Irrigation after 60 mm, 90 mm, 120 mm and 150 mm evaporation from class A pan) in main plots and Landraces (Hamdan, Ezmir and Gaziantep) in subplots. Irrigation treatments had significant effects on all traits. Increasing irrigation intervals from 60 to 150 mm evaporation resulted in decreasing plant height, umbels per plant, seeds per umbel, seeds per umbelet, 1000-seed weight, plant biomass and grain yield. But umbelets per umbel was increased. Grain yield of Ezmir landrace was higher than that of Gaziantep and Hamdan landraces. It seems that due to the limited sources of water in the region, irrigation after 90 mm evaporation and Ezmir landrace are suitable for fennel grain production.