منصب داروغه در دوره صفويه

The Sheriff’s Office in Safavid Period

در دوره صفويه برخي از وجوه ساختاري و عملكردي مناصب اجرايي كشور دگرگوني‌هايي را از سر گذرانيد و در جريان آن شماري از آن مناصب به‌منظور اثربخشي بيش‌تر در ماموريت‌هاي اداري، سياسي، اقتصادي، و اجتماعي مربوط توسعه و تكامل يافت. از آن جمله منصب داروغه، كه پيدايش آن به دوره قبل از صفويه مربوط بود، در اين دوره برخي دگرگوني‌هاي ساختاري و عملكردي را پذيرا شد و در نتيجه آن نقش و عملكرد اداري و سياسي آن به ‌‌همراه منزلت و جايگاه اجتماعي آن، تحول يافت. الگوي ساختار و عملكرد منصب داروغه كه در دوره صفويه ظاهر شد، در ادوار بعد ميل به انحطاط يافت و در اواخر دوره قاجار زوال يافت. در اين مقاله بررسي تاريخي مبتني‌بر اسناد و داده‌‌هاي موجود در منابع، از ساختار و عملكرد منصب داروغه در دوره صفوي، صورت مي‌‌‌گيرد. نتيجه اين تحقيق نشان مي‌‌دهد در اين دوره به‌علت توسعه كاركردهاي اين منصب، اين عنوان براي صاحب‌منصبان نظامي و اداري، استفاده مي‌‌‌شد و داروغه‌ها نقش و عملكردهاي گوناگون و مهمي در حوزه‌هاي اجرايي، قضا، و امنيت اجتماعي برعهده داشتند. اهميت و منزلت اداري و اجتماعي دارندگان اين منصب سبب مي‌‌‌شد آنان افزون‌بر وظايف اصلي خود گاه به‌عنوان سفير، مشاور، و عامل مالي به‌كار گرفته شوند و ماموريت نظامي و مواردي ديگر را به عهده بگيرند.

In Safavid period, some structural and functional aspects of executive offices changed and through it some of them developed in order to reach to more effectiveness in political, economical and social missions, including sheriff’s office that appears before Safavid period. In this period, some structural and functional changes occurred that lead to the transformation of its political and administrative role and social place. The structural and functional model of sheriff’s office that appeared in Safavid period, began to decline and in Qajar’s last period disappeared. In this paper, we study historically this topic according to existing documents and data. The result of this paper shows that in this period, the extension of the functions of this office caused to that title be used for military and administrative officials, and sheriffs undertake different and important roles and functions in executive, juridical and social security areas. In light of executive and social importance and stance of this position, in addition to their original task, sometimes they work as ambassador, consultant, fiscal agent, military missioners and … .