بررسي پراكنش و برخي از خصوصيات جنگل‌شناسي بارانك در جنگلهاي سنگده ساري

Investigation on distrubiution and some silvicultural characteristics of wild service tree (Sorbus torminalis) in Sangdeh Forest

اين تحقيق به منظور تعيين پراكنش و برخي از خصوصيات جنگل‌شناسي بارانك در جنگلهاي سنگده ساري اجرا شد. براي اين منظور چهل هزار هكتار از اين جنگلها در چهار نيمرخ ارتفاعي، از ارتفاع 500 تا 2700 متر از سطح دريا با فاصله تقريباً برابر از يكديگر مورد پيمايش قرار گرفت. در هر جايي كه پايه‌اي از بارانك مشاهده شد، قطعه نمونه‌اي به مساحت 10 آر به مركز پايه بارانك پياده گرديد. در قطعات نمونه، مشخصات رويشگاهي آنها شامل شيب، وضعيت خاك، ارتفاع از سطح دريا و مشخصات جنگل‌شناسي توده شامل تعداد پايه در هكتار، قطر يقه، قطر برابرسينه، طول تنه و بلندي پايه‌هاي بارانك اندازه‌گيري گرديد. تاج‌پوشش، اشكوب‌بندي، ساختار سني و تركيب گونه‌ها در توده همراه نيز ثبت شد. نتايج نشان داد كه متوسط قطر برابرسينه، طول تنه و بلندي پايه‌هاي بارانك به‌ترتيب 96/44 سانتي‌متر، 52/10 متر و 96/19 متر بوده است. 42 درصد از پايه‌هاي بارانك در توده‌هاي آميخته راش، ممرز، بلندمازو و در دامنه‌هاي غربي و 28 درصد از آنها در راشستان‌هاي خالص دامنه‌هاي شمالي ديده شدند. فراواني پايه‌هاي قطورتر از 50 سانتي‌متر از فراواني پايه‌هاي كم قطرتر از 20 سانتي‌متر بيشتر بود. بين فراواني پايه‌هاي بارانك در قطعه نمونه با عمق خاك رويشگاه همبستگي معني‌دار (P < 0.01) و معكوس ديده شد. بين عمق خاك با قطر برابرسينه (در سطح P < 0.05) و با بلندي پايه‌هاي بارانك (در سطح P < 0.01) همبستگي معني‌دار و مستقيم مشاهده گرديد. پايه‌هاي مستقر در اراضي شيبدار به‌طور معني‌داري ابعاد كمتري نسبت به پايه‌هاي بارانك مستقر در اراضي كم شيب داشتند.

This research was conducted in 40000 ha of Mazandaran Central Forest (south of Caspian sea) in order to determine the distribution and some silvicultural characteristics of wild service tree (Sorbus torminalis L. Crantz). The forests were evaluated in four altitudinal profiles, stretched from northeast (NE) to southwest (SW), from lowland to upland (top of Alborz mountain). Wherever a Sorbus torminalis had been found, a circular 0.1 ha sample plot lied down. In 65 sample plots, habitat characteristics such as soil condition, slop, aspect and altitude was recorded. Some studied silvicultural characteristics of 185 individuals of wild service tree, includes: collar diameter, diameter at breast height (dbh), length of main trunk and total height. Moreover crown cover were evaluated in each plot. Climatic data of three climatological stations within the research area were used to determine the relationship between wild service tree distribution and climatic traits. The results showed that dbh, main trunk length and total height of wild service trees were 46.96 cm, 10.52 m and 19.96 m respectively. Majority of the studied wild service trees (42%) were on west exposed mixed stands of Fageto-Carpinetum or Fageto-Carpinetum, with Quercus types, 28% of these were on north exposed pure young beech stands. Frequency of wild servis trees with diameter more than 50 cm was greater than those with diameter lower than 20 cm. Correlation between soil depth and sorbus frequency was negatively significant (p < 0.01) and with both d.b.h and total height was positively significant (p < 0.05).