بررسي تاثير تنش خشكي در سه گونه‌ي كهور (Prosopis Juliflora (swartz) DC., P. cineraria (L.) Durce, P. koelziana Burkil)در مراحل جوانه‌زني، دانه‌رست و بلوغ

Investigation on the effect of drought stress in Prosopis Juliflora, P. cineraria (L.) Durce, P. koelziana Burkil in three life cycles (germination, seedling, maturity)

در اين تحقيق پاسخ سه گونه‌ كهور درختچه‌اي، كهور آمريكايي و كهور ايراني به تنش خشكي در سه مرحله‌ي جوانه‌زني، دانه‌رست و بلوغ مورد بررسي قرار گرفت. به منظور بررسي جوانه‌زني آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار انجام شد. از محلول پلي اتيلن گليكول (PEG) جهت ايجاد تنش‌هاي خشكي 0، 1- ، 3- و 5- بار استفاده شد. درصد و سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه و ساقه‌چه بذر‌ها و همچنين ميزان پرولين و قند‌هاي محلول اندام‌هاي هوايي دانه‌رست‌ها اندازه‌گيري شد. در شرايط صحرايي در رويشگاه اين گونه‌ها در استان هرمزگان، تغييرات فصلي پرولين، قند، پتاسيم و سديم در برگها اندازه‌گيري شد. نتايج اين تحقيق نشان داد كه با افزايش خشكي، درصد و سرعت جوانه‌زني در هر سه گونه و طول ريشه‌چه و ساقه‌چه در دو گونه‌ي كهور ايراني و كهور درختچه‌اي به‌طور معني‌داري كاهش يافت. كهور آمريكايي در مرحله جوانه‌زني بذر واكنش كمتري را در افزايش تنش خشكي از خود بروز داد. نتايج اين تحقيق در شرايط صحرايي نشان داد كه تجمع پرولين و قند‌هاي محلول در تابستان بيشتر از فصول ديگر بود. نتايج حاصل از انداز‌ه‌گيري مقدار سديم و پتاسيم نشان داد كه هر دوي اين مواد در گونه كهور آمريكايي نسبت به گونه‌هاي ديگر بيشتر بود. البته مقدار اين يون‌ها در كهور آمريكايي مشابه پرولين و قند، در فصل تابستان نسبت به فصول ديگر بيشتر بود. تنش خشكي باعث افزايش ميزان قند و پرولين در دو گونه كهور درختچه‌اي و كهور آمريكايي و افزايش مقدار پرولين در گونه كهور ايراني در دانه‌رست‌ها شد. با افزايش تنش خشكي، ميزان قند در كهور ايراني در دانه‌رست‌ها كاهش يافت. پاسخ مشابه گونه‌هاي‌ كهور در دو مرحله بلوغ و دانه‌رستي، نشان مي‌دهد كه افزايش اين مواد مي‌تواند به‌عنوان سازوكارهاي مقاومت به خشكي در اين گياهان مورد توجه قرار گيرد. از طرف ديگر پاسخ گونه كهور آمريكايي به‌طور معني‌داري نسبت به دو گونه ديگر بهتر بود كه نشان از سازگاري بهتر اين گونه در برابر تنش‌ خشكي دارد. بعد از كهور آمريكايي، كهور درختچه‌اي تحمل بهتري نسبت به تنش از خود نشان داد. براساس نتايج اين تحقيق نتيجه‌گيري شد كه گونه كهور آمريكايي با مقاومت بالا به خشكي مي‌تواند به سرعت رشد و نمو نموده و باعث حذف گونه‌هاي بومي و كاهش تنوع زيستي در جنوب كشور شود. بنابراين با توجه به خصوصيات برتري‌جويانه سُمر در مراحل جوانه‌زني، دانه‌رست و بلوغ، كشت اين گونه به هيچ عنوان توصيه نمي‌شود.

This study investigated the response of three prosopis species to drought stress at different life cycles. In order to investigate the effects of drought stress on seed germination, an experiment carried out based on completely randomized design with 3 replicates and different water potentials (0, -1, -3, -5 bar). Germination rate, germination percentage, root and shoot length in seeds and proline and sugar in seedlings were measured. At field, the species seasonal changes of proline, sugar, Na and K content of leaves, were measured. The Results showed that germination rate and germination percentage decreased in all species with increase in drought stress. The effects of drought on root and shoot length were the same as their effects on seed germination, except for prosopis juliflora. Compared to other species, P. juliflora showed the highest germination in all treatments. The results of field study showed that the highest accumulation of proline and sugar happened in summer in all plants. Drought stress caused proline and sugar accumulation in Prosopis Juliflora and P. koelziana. Drought increased only proline in P. cineraria and Na, K in Prosopis Juliflora. The response of the Prosopis species to drought at two life cycles (seedling and maturity), showed that amount of these solutes maybe accounted as a mechanism to tolerate drought stress. On the other hands, P. juliflora did better performance compared to the two other species in all measurements due to its better adaptation to drought stress. P. koelziana also made better performance compared to P. cineraria. It might be concluded that P. juliflora made a greatest resistance to drought stress compared to the two other species and can easily occupy the endemic habitats in south Iran.