مطالعه تطبيقي فرهنگ سازماني حاكم بر كتابخانه‌هاي عمومي و دانشگاهي شهر تهران و بررسي رابطه آن با رضايت كاربر

A Comparative Study of Organizational Culture in Public and University Libraries and its Relationship with the Users’ Satisfaction

هدف: هدف مقاله حاضر، مطالعه تطبيقي فرهنگ سازماني حاكم بر كتابخانه‌هاي عمومي و دانشگاهي شهر تهران و بررسي رابطه آن با رضايت كاربر است. روش: اين پژوهش از نوع كاربردي است و به روش پيمايشي- توصيفي انجام گرفته است. جامعه پژوهش به سه دسته كتابداران و مديران كتابخانه هاي عمومي و دانشگاهي شهر تهران و كاربران اين كتابخانه ها تقسيم مي‌شوند. از ميان كتابخانه هاي عمومي (تحت پوشش نهاد كتابخانه‌هاي عمومي)، آن دسته از كتابخانه‌هايي انتخاب گرديد كه حداقل 3 كتابدار در آن مشغول به كار باشند. در مجموع 22 كتابخانه عمومي و 11 كتابخانه دانشگاهي انتخاب شد. از ميان كاربران كتابخانه هاي دانشگاهي 383 كاربر به روش نمونه‌گيري با احتمال متناسب با اندازه و از ميان كاربران كتابخانه‌هاي عمومي 381 كاربر به روش تصادفي گزينش گرديد. داده هاي پژوهش از طريق دو پرسشنامه محقق‌ساخته فرهنگ سازماني و رضايت كاربر گردآوري شد. پرسشنامه فرهنگ سازماني براساس مدل چارچوب ارزش‌هاي رقابتي كامرون و كويين طراحي گرديد. داده ها با آمار توصيفي و استنباطي شامل آزمون من- ويتني و آزمون همبستگي اسپيرمن تحليل شدند. يافته‌ها: براساس نتايج پژوهش، فرهنگ سازماني حاكم بر كتابخانه هاي عمومي شهر تهران را فرهنگ سازماني قومي و فرهنگ كتابخانه هاي دانشگاهي را فرهنگ سلسله مراتبي تشكيل مي‌دهد. بين كتابخانه هاي عمومي و دانشگاهي شهر تهران از نظر فرهنگ سازماني تفاوت معني‌داري وجود نداشت. بين رضايت كاربر كتابخانه‌هاي عمومي و نوع فرهنگ سازماني اين كتابخانه ها رابطه معني‌داري مشاهده نشد؛ اما رابطه بين رضايت كاربر كتابخانه هاي دانشگاهي و نوع فرهنگ سازماني اين كتابخانه ها معني‌دار (66/0) بود. اصالت/ارزش: تاكنون مطالعه تطبيقي فرهنگ سازماني حاكم بر انواع كتابخانه ها در ايران و همچنين بررسي ارتباط فرهنگ سازماني با رضايت كاربران به‌عنوان يك متغير در مطالعات كتابداري و اطلاع‌رساني اصلاً مورد توجه قرار نگرفته است.

Purpose: The purpose of the present article is comparatively study of the organizational culture in Tehran city public and university libraries and its relationship with the user’s satisfaction. Method: This research is an applied type research conducted by a descriptive survey method. Research population includes three groups of librarians, managers of Tehran city public and university libraries, and library users. Among the public libraries (affiliated to the public libraries foundation), those libraries were selected which had at least three librarians. A total of 22 public libraries and 11 university libraries were selected. Among the users of university libraries, 383 users and among the users of public libraries, 381 users were selected randomly as the samples. Organizational culture questionnaires were prepared based on Kameron and Quinn’s competing values framework model. The data were analyzed by descriptive and inferential statistics including Mann-Vitney and Spearman correlation tests. Findings: Based on the research findings, the prevailing organizational culture in Tehran city public libraries is an ethnicity organizational culture and the university libraries culture is a hierarchal culture. There was no significant difference between Tehran city public libraries and university libraries from the point of view of organizational culture. No significant relationship was observed between public libraries users’ satisfaction and the type of organizational culture of these libraries, but the relationship was significant (0.66) between university libraries users’ satisfaction and the type of organizational culture of these libraries. Originality/Value: Till now, there has been no comparative study ever conducted on the organizational culture and the relationship between organizational culture and users’ satisfaction in Iran libraries and in the library and information studies.