بررسي و مقايسه شيوه آموزش تفكر نزد فريد‌الدين عطار و متيو ليپمن

A Comparative Study on Teaching Thinking from Two Perspectives: Farid ud-Din Attar and Mathew Lipman

اين پژوهش درصدد پاسخ به اين پرسش است كه، «آموزش تفكر» و شيوه آموزش دوسويه در ميان بزرگان فرهنگ‌ساز ايراني مغفول بوده است يا نظايري دارد؟ با بررسي‌‌‌ شيوه‌‌‌ گفت‌و‌گوي دوسويه‌‌‌ فريدالدين عطار در منطق‌‌الطير و مقايسه آن با مولفه‌‌هاي «آموزش تفكر» متيو ليپمن، مشاهده شد كه شيوه‌‌‌ آموزشي عطار در قرن هفتم به شيوه‌‌‌ آموزشي متيو ليپمن در قرن حاضر بسيار نزديك است. اين مقايسه با تسامح از تعريف كودك در ديدگاه روان‌‌شناسان، كه غالباً بين يك تا دوازده سال است، انجام شده است. كودك از ديدگاه عارفان انساني خام و مبتدي است و اين تعريف، نزديك به تعريف «كودك، كودك است» در P4C‌‌ است. همان‌طور كه ديدگاه عطار و ليپمن در موضوع آموزش (فلسفه) و هدف آموزش (ارتقاي تفكر و اتخاذ تصميم آزادانه براي خود) شبيه به هم است در شيوه‌‌‌ آموزش آن‌ها نيز شباهت زيادي ديده مي‌‌شود. هر دو از قصه و گفت‌و‌گو در شيوه‌‌‌ آموزش خود بهره برده‌اند و در روش هر دو، تعليم تفكر و فلسفه موجب تغيير رفتار مي‌‌شود.

The present study was an attempt to investigate whether the Iranian influential scholars who cultivated the culture of the country have practiced teaching thinking through dialogic technique or have overlooked it. By comparing Farid ud-Din Attar’s dialogic style in Mantiqu ʹt-Tayr, (The Conference of the Birds) with Mathew Lipman’s teaching thinking components, it was perceived that Attar’s teaching technique in the seventh century was very close to that of Lipman’s. It is worth mentioning that the definition of child in the universal convention which asserts that a child is a human less than 18 years of age was adopted in this comparative study; however, from mystics’ perspective, a child is defined as an immature and inexperienced person, the definition which is closer to that of the p4c child. Attar and Lipman, as the study signified, not only shared ideas about teaching (philosophy) and its objectives (enhancing thinking ability and free decision making), but also had common preferences for teaching styles; they both used story and dialogue as techniques in teaching. Additionally, the study revealed that teaching thinking and philosophy could result in change of behavior.