بررسي آگاهي و عملكرد مصرف‌كنندگان در مورد برچسب‌هاي مواد غذايي

Knowledge and practice of consumers in food labels in Tehran, 2008-2009

اين مطالعه با هدف تعيين آگاهي و عملكرد مصرف‌كنندگان در مورد برچسب‌هاي مواد غذايي در شهر تهران در سال 88-1387 انجام شده است. در اين بررسي توصيفي ـ تحليلي مقطعي، 2123 نفر با روش نمونه‌گيري خوشه‌اي و بطور تصادفي از فروشگاه‌هاي زنجيره‌اي شهر تهران انتخاب شدند. براي هر يك از آن‌ها پرسشنامه مربوط به وضعيت دموگرافيكي و ميزان آگاهي و عملكردشان در مورد برچسب‌هاي مواد غذايي تكميل شد. نتايج نشان داد كه محدوده سني افراد مورد مطالعه 65- 16 سال بوده و اكثريت آن‌ها در رده سني 40-20 سال قرار داشتند. حدود 60 درصد افراد مورد بررسي زنان، 80 درصد آنان متاهل و داراي مدرك ديپلم و بالاتر از آن بودند. درصد بالايي از مصرف‌كنندگان (44/2درصد) در پايين‌ترين دسته‌بندي امتياز آگاهي در مورد اطلاعات درج شده بر روي بسته‌هاي مواد غذايي قرار داشتند. 82/8 درصد از نمونه‌ها اظهار داشتند كه هنگام خريد، برچسب مواد غذايي را مي‌خوانند. يافته‌ها حاكي از رضايت‌مندي حدود نيمي از مصرف‌كنندگان از خوانا بودن و مناسب بودن محل درج تاريخ توليد و انقضا بسته‌هاي مواد غذايي بود. اما بيشتر از نيمي از مصرف‌كنندگان به ناخوانا بودن، نامناسب بودن محل درج و نامفهوم بودن اطلاعات تغذيه‌اي درج شده بر روي بسته هاي مواد غذايي اشاره كردند. نتايج مطالعه حاضر نشان دهنده تاثير آگاهي افراد بر استفاده از برچسب‌هاي مواد غذايي بود. به‌طوريكه افراد موجود در طبقه‌بندي بالاتر امتياز آگاهي در مقايسه با افرادي كه در پايين‌ترين طبقه‌بندي به هنگام خريد، بيشتر به برچسب ‌مواد غذايي توجه مي‌كردند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه سطح آگاهي مردم در ارتباط با اطلاعات موجود بر روي برچسب‌هاي مواد غذايي بسيار پايين است و با توجه به تاثير بالاي آگاهي بر عملكرد تغذيه‌اي افراد كه در مطالعه حاضر نيز مشهود بود، آموزش تغذيه طولاني‌مدت، به علاوه آموزش تفسير اطلاعات درج شده بر روي برچسب‌هاي مواد غذايي و اهميت استفاده از آن به منظور انتخاب صحيح مواد غذايي در جهت كاهش ابتلا به بيماري‌هاي تغذيه‌اي ضروري است.

Objective (s): This study was carried out to determine the knowledge and practice of consumers in food labels and in Tehran, 2008-2009. Methods: In this descriptive and cross-sectional study, 2123 individuals were selected by random cluster sampling from the chain stores in Tehran. Data on demographics and knowledge and practice of consumers were collected by a questionnaire. The SPSS program and Chi2 test were used for data analysis. Results: In this study, the age range was 16-65 years and majority of them were 40-60 years. About 60% of the subjects were women. 80% of them were married and had at least diploma degree. A high percentage of consumers (44.2%) were in the lowest classification score of knowledge about the information printed on food packages. 82.8% of the subjects claimed they read food labels when shopping. The study of the consumersʹ views about the information printed on the food labels showed the satisfaction of about half of them, regarding the place and readability of the production and expiry date on food packages. However, more than half of subjects mentioned that nutrition information on food packages were non-readable and unintelligible, and were not in an appropriate position on the food packages. The findings revealed the effect of knowledge on the use of food labels. So those in the highest classification score of knowledge about food labels paid more attention to the food labels as compared with those in the lowest classification score of knowledge. Conclusion: This study showed that knowledge of people with information on food labels is very low and nutritional knowledge has a strong effect on nutritional practice. The results suggest that standardized food label designs, long term nutrition education, and training interpretation of information listed on food labels and the importance of using it in order to select the correct food to reduce the nutritional diseases is necessary.