بررسي تاثير كاربرد الگوي باور بهداشتي برقصد رفتاري براي پيشگيري‌ از هپاتيت B در دختران نوجوان

Assessment of the Health Belief Model effect on behavioral intention for hepatitis B prevention among adolescent girls

مطالعه حاضر باهدف تعيين تاثير آموزش در چارچوب الگوي باور بهداشتي بر قصد رفتارهاي پيشگيري از هپاتيت B در دانش‌آموزان دختر مقطع دبيرستان شهر اراك صورت گرفته‌است. به منظور اين انجام مداخله‌اي شاهد‌دار، 2 دبيرستان دخترانه از طبقه اقتصادي ـ اجتماعي متوسط شهر اراك انتخاب و بطور تصادفي به دوگروه مداخله و كنترل تقسيم‌ شدند. در هر مدرسه به صورت خوشه‌اي 4 كلاس از كلاس هاي اول و دوم هر رشته با تعداد 231 دانش‌آموز به‌صورت تصادفي انتخاب شد. مداخله درگروه آزمون شامل آموزش كليات و نيز انتقال پيام‌هاي مبتني‌بر سازه‌هاي الگوي باور بهداشتي بود. جمع‌آوري اطلاعات به ‌دو روش خودگزارش‌‌دهي و مشاهده كارت واكسيناسيون بود كه قبل و سه ‌ماه بعد از مداخله در دو گروه انجام‌شد. تحليل اطلاعات در نرم افزار SPSS و با آزمون‌هاي آماري تي، كاي‌دو، آناليز واريانس و آناليز رگرسيون خطي انجام‌شد. بين دو گروه از نظر پايه و رشته تحصيلي، ميانگين سن, تعداد نوبت‌هاي واكسيناسيون و امتياز قصد رفتارهاي پيشگيري از هپاتيت B، اختلاف آماري معني‌داري مشاهده‌ نشد. پس از مداخله افزايش ميانگين نمره قصد رفتاري و نيز نوبت‌هاي واكسن هپاتيت B در گروه مداخله بيشتر از گروه كنترل بود (0.000=P). دراين گروه 40 درصد تغييرات قصد انجام رفتارهاي پيشگيري‌كننده به وسيله حساسيت درك‌شده، خودكارآمدي و درك مزاياي رفتار قابل پيش‌بيني بود. با توجه به يافته‌هاي تحقيق، اگر با آموزش‌ سلامت به دختران نوجوان كمك شود تا حساسيت خود نسبت به بيماري هپاتيت B، خودكارآمدي خود براي پيشگيري از ابتلاي به آن و مزاياي اتخاذ رفتارهاي پيشگيري را درك‌كنند، احتمال تصميم‌گيري براي انجام رفتارهاي پيشگيري‌كننده از هپاتيت B در آنها افزايش مي‌يابد.

Objective: The purpose of this study was to assess the effectiveness of an educational health intervention based on the Health Belief Model (HBM) in order to change intention to prevent hepatitis B among high School girl students in Arak, Iran. Methods: The present randomized semi-experimental research was carried out among 231 high school girls of Arak city in 2005-2006 (One hundred and twenty eight of samples were in trial group and 102 students in control group). The intention to prevent hepatitis B and other variables were compared and assessed before and 3 months after the educational intervention both in the trial and control groups. Data gathered through questionnaire and checklist. Data analysis was done by SPSS software using through regression, Chi-square, t, and ANOVA test. Results: After intervention the trial group showed significant improvement in the Intention to prevent hepatitis B (P=0.000). To give more precise estimate aspect of the effect of variables, they were entered in General linear model. In this model perceived susceptibility, self efficacy and perceived benefits accounted for 40% of variance in intent to prevent hepatitis B. Conclusion: Compare with traditional education, HBM constructs can be more effective framework for promoting preventive behavioral intention in high schools students.