تاثير روش آبياري و سطوح خاك‌ورزي بر كارايي مصرف آب و عملكرد ذرت در كرمان

Effect of Irrigation Method and Tillage Level on Water Use Efficiency and Corn Grain Yield (Zea Mays L.) in Kerman

كشت دو محصول در يك سال محدوديت زمان تهيه بستر بذر براي محصول دوم و كمبود مواد آلي خاك را به همراه دارد كه اين امر از مشكلات كشاورزي استان كرمان مي‌باشد. با توجه به محدود بودن منابع آبي و خشكسالي‌هاي اخير، استفاده از روش‌هاي مناسب آبياري همراه با مديريت خاك‌ورزي مي‌تواند سبب كند كردن روند تخريب زمين‌ها و افزايش پايداري در كشاورزي استان گردد. بدين منظور آزمايشي به صورت بلوك‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي مركز تحقيقات كشاورزي كرمان با بافت خاك شني اجرا گرديد. فاكتور اصلي خاك‌ورزي با حفظ بقاياي گياهي در3 سطح شامل: خاك‌ورزي مرسوم (گاو‌آهن برگردان‌دار + دو بار ديسك + ماله)، كم‌خاك‌ورزي (دوبار ديسك) و بي‌خاك‌ورزي (كاشت مستقيم بذر) و فاكتور فرعي آبياري به دو روش جوي و پشته‌اي و قطره‌اي–نواري بود. بر اساس نتايج حاصل اثر منفرد فاكتورهاي خاك‌ورزي و آبياري در سطح احتمال 1 درصد و اثر متقابل آنها در سطح احتمال 5 درصد براي صفت عملكرد معني‌دار شد. بر اساس نتايج، تيمار كم‌خا‌ك‌ورزي با 9835 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد را در بين بقيه تيمارها داشت. بين دو سطح شخم مرسوم و كم‌خاك‌ورزي اختلاف معني‌داري در عملكرد دانه مشاهده نشد. عملكرد در آبياري قطره‌اي-نواري 9 درصد بيشتر از روش آبياري جوي و پشته‌اي بود. در آبياري جوي و پشته‌اي 13850 و آبياري قطره‌اي-نواري 7530 متر‌مكعب آب در هكتار مصرف شد. نتايج تحقيق نشان داد كه تيمار آبياري قطره‌اي نواري و كم‌خاك‌ورزي با 4/1 كيلوگرم بر متر‌مكعب بيشترين كارايي مصرف آب را داشت. آبياري قطره‌اي-نواري باعث 40 درصد صرفه جويي در مصرف آب شد. با توجه به نتايج براي شرايط مشابه منطقه مورد تحقيق، روش كم‌خاك‌ورزي با آبياري قطره‌اي-نواري توصيه مي‌شود.

Cultivation of two crops in one year may lead to time limitation for seedbed preparation of the second crop and inadequacy of organic material. These are some of Kerman province agricultural problems. In addition, regarding to the limited water resources and recent droughts use of proper irrigation methods with tillage management methods can reduce destruction of agricultural lands and increase sustainability of agriculture. For this purpose, an experiment using a split plot in randomized complete blocks design (RCBD) with four replications was conducted at Kerman agricultural research center. Tillage systems consisted of conventional tillage (CT), reduced tillage (RT) and no tillage (NT) were the major treatments and two irrigation methods (furrow (FI) and tape irrigation (TI)) were the sub plots. The results of this research showed: tillage and irrigation treatments had significant effect on corn yield at PV= 1 % and interaction of these treatments had significant effect at PV= 5% on corn yield. RT treatment produced the maximum yield (9835 kg/ha). CT and RT treatments did not show any significant difference. Corn yield under tape irrigation was 9% more than that of furrow irrigation. By furrow and tape irrigation treatments 13850 and 7350 m3/ha water were used respectively. So treatment of TI with NT treatment had the maximum Water Use Efficiency (1.4 kg/m3) based. On the results, tape irrigation caused 40% water saving. Regarding to the results RT with TI system is recommended at the study area.