تعيين دامنه رطوبتي بدون محدوديت براي رشد نهال پسته در دو سطح تراكمي خاك

Determination of Non-Limiting Water Range for Seedling Growth of Pistachio at Two Levels of Soil Compaction

فراهمي مستمر آب خاك، يكي از تعيين كننده ترين فاكتورها براي رشد گياه محسوب مي گردد. گياهان درصورت فقدان دسترسي به آب كافي و نيز درشرايط نزديك به اشباع كه تهويه خاك كاهش مي يابد دچار تنش مي شوند. به منظور بررسي رفتار نهال پسته (Pistachio vera L.) در رطوبت هاي مختلف و تعيين دامنه رطوبتي بدون محدوديت رشد، آزمايش گلخانه‌اي با دو سطح تراكمي و شش سطح رطوبتي با سه تكرار به اجرا درآمد. مجموعاً 36 استوانه خاك آماده و به صورت كاملاً تصادفي روي يك شاسي در گلخانه قرار گرفت. جهت ايجاد دو سطح تراكمي (جرم مخصوص ظاهري 35/1 و 65/1 گرم بر سانتي‌متر مكعب)، خاك لوم شني عبور كرده از الك 75/4 ميلي متري به داخل استوانه‌هاي پي وي سي ريخته ( به قطر 24/15 و ارتفاع 50 سانتي‌متر) و به دو سطح جرم مخصوص ظاهري مورد نظر رسانده شد. پس از انتقال گياهچه‌هاي پسته به استوانه ‌ها و استقرار آنها شش دامنه رطوبت حجمي از نقطه اشباع تا نقطه پژمردگي دايم براي هر سطح تراكمي اعمال گرديد. اندازه‌گيري هدايت روزنه‌اي برگ بالغ سوم بين ساعت 13 الي 14 طي مدت اعمال تيمارهاي رطوبت صورت گرفت. در پايان مدت مذكور ارتفاع بوته ها اندازه گيري و تعداد برگ‌هاي هر بوته شمارش و نمونه‌هاي برگي جهت تعيين محتواي نسبي آب (RWC) وميزان پرولين تهيه گرديد. تجزيه واريانس داده ها تاثير معني دار (01/0 p ?) سطوح رطوبتي بر تمامي پارامترهاي گياهي در هر دو سطح تراكمي را نشان داد. درسطح تراكمي35/1 گرم بر سانتي متر مكعب بوته ها در دامنه رطوبتي 7 تا 14 درصد رطوبت حجمي با محدوديت رويشي و فعاليت فيزيولوژيكي مواجه شدند. بنابراين دامنه رطوبتي 14 تا 49 درصد به عنوان دامنه رطوبتي غير محدود كننده براي گياهچه پسته در اين سطح تراكمي تعيين گرديد. درسطح تراكمي65/1 گرم برسانتي مترمكعب بوته ها در دامنه 9 تا 22 درصد رطوبت حجمي به دليل كمي رطوبت و در دامنه 33 تا 38 درصد به دليل تهويه ضعيف، با محدويت رويشي و فعاليت فيزيولوژيكي مواجه شدند. بنابراين دامنه رطوبتي غيرمحدودكننده در اين سطح تراكمي براي بوته هاي پسته 22 تا 33 درصد حجمي تعيين گرديد. اين درحالي است كه دامنه رطوبتي با حداقل محدوديت از مدل داسيلوا و همكاران براي دو سطح تراكمي 35/1 و65/1 گرم بر سانتي مترمكعب به ترتيب 10 تا 5/24 و 17 تا 28 درصد حجمي برآورد شد. اين تفاوت ها نياز به واسنجي مدل هاي بر آورد كننده دامنه رطوبتي بدون محدوديت براي هر خاك و گياه را نشان مي دهد.

Continuous availability of soil water is an important factor for plant growth. Both lack of adequate access to water in soils and adequate oxygen in saturated soils, may reduce or even stop plant growth. In order to study the behavior of pistachio seedling (Pistachio vera L.) at various moisture levels and to determine non limiting water range for its growth, a greenhouse experiment with two levels of compaction at six moisture levels with three replications was conducted. The air dried soil was passed through soil 4.75 mm sieve, and transferred into 36 PVC cylinders (diameter 15.24 and height 50 cm), the soils of cylinders were compacted in order to prepare two levels of soil bulk density (1.35 and 1.65 g cm-3). After transferring the pistachio seedlings into soil cylinders and their establishment, six different volumetric water contents, from saturation to permanent wilting point, for each compaction level were applied. Stomatal conductance in the third mature leaf was measured in the course of exerting moisture treatments between 1:0 to 2:0 pm, during the experiment. Number of leaves and height of seedlings were recorded and leaf relative water content (RWC) and proline content were determined. The effect of moisture levels on all growth parameters were significant (p?0.01). With bulk density of 1.35 g cm-3, the seedlings faced with vegetative and physiological limitations at the range of 7 to 14 percent volumetric water content. Thus non-limiting water range for pistachio seedling at this bulk density level ranged from 14 to 49 percent volumetric moisture. In the compacted treatment (bulk density of 1.65 g cm-3) both vegetative growth and physiological activities were considered within the range of 9-22 percent water content due to moisture deficit and at the range of 33-38, because of soil poor aeration led to growth retardation. Also non-limiting water range at this compaction level ranged from 22-33 percent water content. The least limiting water range predicted from Dasilva et al. model at the two Db of 1.35 and 1.65 g cm-3 were 10- 24.5 and 17- 28 percent, respectively. The differences between the predicted range and the range obtained based on the seedling response implies the need for the calibration of the predicting model for each particular soil and plant.