مديريت منابع آب و امنيت غذايي حوضه زاينده رود: كاربرد روش تحليل يكپارچه حوضه آبريز رودخانه

Water Resources Management and Food Security in Zayandeh Rud Basin:An Integrated River Basin Analysis

كشاورزي فارياب، مساعدت مهمي به افزايش عرضه مواد غذايي داخلي در كشورهاي در حال توسعه داشته و نقش اصلي را در امنيت غذايي اين كشورها بازي مي كند. طراحي خوب سياستهاي مديريت منابع آب پتانسيل ويژه اي براي بهبود كارايي تخصيص و استفاده از آب و همچنين مساعدتي به اهداف امنيت غذايي خواهد داشت. مطالعه جاري، يك الگوي برنامه ريزي رياضي اقتصادي- هيدرولوژيكي يكپارچه در مقياس حوضه آبريز رودخانه را به منظور استفاده پايدار از منابع آب و پاسخگويي به اهداف امنيت غذايي، ارايه مي كند. هدف اين الگو حداكثر كردن ارزش حال خالص منافع اقتصادي و زيست محيطي براي يك دوره 10 ساله مشروط به ساختارهاي هيدرولوژيكي، اگرونوميكي، نهادي و اقتصادي حوضه بود. از طريق اين الگو، سياست تخصيص و استفاده بهينه از آب در مقابل سياست پايه براي دو سناريوي عرضه آب نرمال و خشكسالي در حوضه زاينده رود در مركز ايران به عنوان محدوده مطالعاتي ارزيابي شد. داده هاي مورد نياز اين الگو به سه شيوه تحقيق پيمايشي، مطالعات و گزارشات اسنادي و استفاده از نظرات كارشناسان و خبرگان، جمع آوري شد. نتايج نشان داد كه كاربرد چنين برنامه اي نه تنها راندمان مصرف آب در حوضه را بهبود مي بخشد، بلكه ارتقاي امنيت غذايي از طريق افزايش سهم مناطق پايين دست رودخانه در توليد محصولات غذايي پايه در شرايط كاهش عرضه آب را نيز به همراه دارد. روش مورد استفاده و نتايج به دست آمده مي توانند در كشف سياستهاي مناسب براي مديريت منابع آب تحت شرايط كم آبي، به كار برده شوند. اين روش مي تواند موجب بهبود ابتكار عمل در مديريت پايدار منابع آب و همچنين تامين امنيت غذايي نسلهاي فعلي و آينده شود.

Irrigated agriculture is an important contributor to the expansion of national food supplies and is expected to play a major role in food security of developing countries. Such countries face water crisis for securing the food staples. Well designed water resource policies potentially can improve the water allocation and use efficiency as well as the food security objectives. This paper presents an hyrdro-economic model implemented through the development of an integrated basin framework for sustaining water resources uses and addressing the food security goals. The objective is to maximize the discounted net present value of the sum of both use and environmental economic benefits over a 10 year time horizon, subject to the basin’s hydrological, agronomic, institutional, and economic structure. Using this approach, optimal water allocations and uses is examined in Zayandeh-Rud River Basin of central Iran. This policy is evaluated against a background of two alternative hydrologic supply scenarios. Three important data sources including survey data, incidental studies, reports, and selected expert knowledge were used to assign all needed data for the model. Results reveal that this program not only increases basinʹs irrigation efficiency, but also improves the food security through increasing proportional sharing of downstream irrigated districts in the food staple productions under reduced water supply. The study approach and the results contributes to realize effective policies toward sustainable management of water resources under water scarcity circumstances. We conclude that river basin analysis within an integrated framework would considerably enhance the effectiveness of sustainable water resource management as well as provide food security for current and future generations.