مقايسه تغييرات آنزيم‌هاي آلكالين فسفاتاز و اسيد فسفاتاز خاك در سه رويشگاه جنگلي و دست‌كاشت فندق در دو فصل

Comparison of acid phosphatase and alkaline phosphates activity in soil of three natural and planted habitats of hazel in two seasons

توليد و ترشح آلكالين فسفاتاز و اسيد فسفاتاز به‌ترتيب توسط ميكروارگانيسم‌ها و گياهان نقش مهمي در تبديل فسفات آلي به معدني و دسترسي گياهان به آن دارد. براي مطالعه اين دو صفت در رويشگاه‌هاي فندق از خاك ريزوسفر پايه‌هاي فندق در دو رويشگاه طبيعي آق‌اولر (استان گيلان) و آرپاتپه (استان اردبيل) و رويشگاه دست‌كاشت ايستگاه تحقيقات البرز (استان البرز) در دو فصل بهار و تابستان نمونه‌برداري انجام شد. پس از عصاره‌گيري از خاك و انجام واكنش‌هاي بيوشيميايي لازم، فعاليت آلكالين فسفاتاز و اسيد فسفاتاز با استفاده از اسپكتروفتومتر سنجيده شد. بررسيهاي ما نشان داد كه ميزان فسفر قابل جذب در سه رويشگاه متفاوت و به‌ترتيب در رويشگاه آرپاتپه 21/23 در رويشگاه البرز 42/32 و در رويشگاه آق‌اولر 8/56 ppm بود. فعاليت آنزيم‌هاي آلكالين فسفاتاز (µg ?NP g-1 h-1 (38/21±) 35/520( و اسيد فسفاتاز ) µg ?NP g-1 h-1 (52/29±) 02/678( خاك در رويشگاه آرپاتپه در هر دو فصل بهار و تابستان از دو رويشگاه ديگر بيشتر بود. همچنين بررسيها نشان داد كه ميزان فعاليت اسيد فسفاتاز در تابستان حدود 5/2 برابر فعاليت در بهار در هر 3 منطقه بوده كه بيان‌كننده‌ي رشد ريشه‌ها در طول دوره‌ي رويش است. بنابراين فعاليت آلكالين فسفاتاز در فصل تابستان 2 برابر يا كمتر از آن در 3 رويشگاه مي‌باشد كه منعكس‌كننده دوره سكون در فعاليت ميكروارگانيسم‌ها در طول تابستان است.

Production and secretion of alkaline and acid phosphatase by microorganisms and plants has a very important role in mineralization of organic phosphate and availability of it for plants. Acid and alkaline phosphatase activity was assayed in two hazel natural habitats including Agh-e-velar in Gilan province and Arpatappeh in Ardebil province and compared with their activity in artificial habitat in Alborz research center in Alborz province. Soil sampling was made in spring and summer. Available phosphorus and acid and alkaline phosphatase activity was assayed by spectrophotometer. The results showed that available phosphor was 23.21, 32.42 and 56.8 ppm in Arpatappeh, Alborz and Agh-e-velar habitats, respectively. Acid phosphatase (678.02(±29.52) µg ?NP g-1 h-1 ) and alkaline phosphatase (520.35(± 21.38) µg ?NP g-1 h-1) activity in Arpatappeh was more than the those in other habitats at both spring and summer seasons. In addition, acid phosphatase activity in summer was almost 2.5 times more than that one in summer at the three locations, which indicates root growth through growth season. Alkaline phosphates showed opposite pattern. Alkaline phosphatase activity in summer samples was two times more than its samples in spring at the three locations, which indicates a decrease in microbial activity at summer