تحليل تطبيقي مزيت‌هاي نسبي و نابرابري اشتغال در نقاط شهري خراسان رضوي و نقاط شهري كشور

هدف تحقيق بررسي تحليلي تطبيقي مزيت‌هاي نسبي و نابرابري اشتغال ميان نواحي شهري كل كشور و نواحي شهري استان خراسان رضوي است. در واقع سوال اصلي اين است كه فعاليت‌هاي پايه‌اي و غيرپايه‌اي در بخش‌ها و زير بخش‌هاي اقتصادي نواحي شهري كشور و خراسان كدامند؟ با توجه به شرايط جغرافيايي متفاوت مناطق، مزيت‌هاي نسبي آنها تا چه حد مشابه يا متفاوت از هم مي‌باشند؟ رويكرد حاكم بر اين تحقيق، رويكردي توصيفيـ تحليلي است و تاكيد اصلي در گردآوري داده‌هاي تحقيق بر بهره‌گيري از روش‌هاي اسنادي بوده است. در بخش تحليل اطلاعات نيز از مدل اقتصاد پايه، تكنيك ضريب مكاني و شاخص‌هاي نابرابري ويليامسون و ضريب تغييرات استفاده گرديد. يافته‌هاي حاصل از تحقيق بيانگر اين است كه بخش كشاورزي در 70 درصد نقاط شهري كشور و 82 درصد نقاط شهري خراسان رضوي داراي مزيت نسبي مي‌باشد. در بخش صنعت نقاط شهري كشور نسبت به نقاط شهري خراسان رضوي از مزيت‌هاي نسبي بالاتري برخوردار بوده‌اند. اما در بخش خدمات نقاط شهري خراسان رضوي نسبت به نقاط شهري كل كشور از مزيت‌هاي نسبي بالاتري برخوردار بوده‌اند. در بخش فعاليت‌هاي نامشخص و اظهار نشده نقاط شهري خراسان رضوي نسبت به نقاط شهري كل كشور از مزيت نسبي بالاتري برخوردار بوده است. غلبه فعاليت‌هاي اين بخش، نشان از عدم توانايي بخش‌هاي رسمي فعاليت براي جذب شاغلان دارد كه باعث مي‌گردد اين شاغلان به ناچار جذب فعاليت‌هاي نامشخص، غيررسمي و حتي بزهكارانه و غيرقانوني شوند. تحليل نابرابري اشتغال نشان داد كه اولاً مقدار كلي نابرابري در ميان مناطق شهري كل كشور نسبت به نقاط شهري خراسان رضوي بسيار بيشتر مي‌باشد. ثانياً روند نابرابري‌ها در بين دو دهه 75-85 در نقاط شهري كشور و استان، نه تنها كاهش نيافته است، بلكه اين روند بيشتر نيز گرديده است.

The purpose of this article is comparative–analytic survey of relative advantages and inequality of employment between urban regions of Khorasan Razavi and urban regions of Iran. The main question is that which activities in economic sectors and subsectors of these regions are basic or nonbasic? With attention to geographical different conditions of these regions, relative advantages of those are similar or different? The methodology of this research is a descriptive-analytic approach and in the gathering of data, mainly have used from second data analysis (documentary) method. And also in the stage of data analysis, base economic model, location quotient technic and Williamson and coefficient of variation inequality indexes are used. Research findings indicated that agriculture sector in 70 percent of urban regions of Iran and 82 percent of urban regions of Khorasan Razavi have had relative advantage. In industry sector, relative advantage of urban regions of Iran is upper than urban regions of Khorasan Razavi (%36.7 versus %23.5). But in service sector, relative advantage of urban regions of Khorasan Razavi is upper than urban regions of 1- Assistant Prof., of Geography and Urban Planning, Geographical and social science Research Center, Sabzevar Tarbiat Moallem University. 2- Assistant Prof., of Geography and Urban Planning, Faculty of Geography and Environmental Sciences, Sabzevar Tarbiat Moallem University. Islamic Azad University-Ahar Branch Geographic Space An Approved Scientific, Research-based Quarterly 7 English Abstracts Iran (%64.7 versus %50). In indeterminate and nonprofess sector, relative advantages of urban regions of Khorasan Razavi is upper than urban regions of Iran (%41 versus %20).dominance of activities in this sector shows that formal sectors in this urban regions don’t have ability to attract the employments. Analysis of inequality of employment also indicated that firstly, total inequality in urban regions of Iran is very more than urban regions of Khorasan Razavi. Secondly, the trend of inequalities between two decades both in urban regions of Iran and urban regions of Khorasan Razavi intensified.