تناسخ و معاد جسماني؛ سنخيت يا غيريت؟

Reincarnation and Corporal Resurrection: Convergence or Divergence?

تناسخ، از جمله مسايلي است كه از ديرباز مورد توجه انديشمندان مختلف با قوميت‌ها و آيين‌هاي گوناگون بوده است. از سوي ديگر، معاد جسماني از جمله آموزه‌هايي است كه نصوص قرآني بر آن دلالتي آشكار داشته و همواره مورد اعتقاد مسلمانان بوده است. با وجود اين، آموزه معاد جسماني همواره انتقادات جدي به خود ديده كه يكي از آنها مساوق ‌بودن با تناسخ است كه باور عمومي بر استحاله آن استوار است. آنچه در اين نوشتار مي‌آيد، تبيين رابطه ميان تناسخ و معاد جسماني به جسم عنصري از ديدگاه فيلسوفان و متكلمان، و آن‌گاه ارايه ديدگاه برگزيده از سوي نويسنده است. بر اساس مهم‌ترين يافته‌هاي اين پژوهش، از ديدگاه ابن‌سينا و ملّاصدرا معاد جسماني به جسم عنصري، مصداق تناسخ است. با اين‌حال، متكلمان به دليل نگاه خاص خود به تناسخ، چنين سنخيتي را برنمي‌تابند.

Incarnation has long been the special concern of thinkers of different ethnicity and creeds. Besides, Quranic texts have explicitly mentioned the doctrine of corporal resurrection, to which Muslims has always adhered. However, this doctrine has always come under serious criticisms, one of which is considering it as identical with reincarnation, which is generally believed to be impossible. The present paper tries to elaborate on philosopher and theologians’ view about the relationship between reincarnation and corporal resurrection into a body composed of elements, and explain the view adopted by the researcher. The main research findings show that Avicenna and Mull? ?adr? believe that corporal resurrection into a body composed of elements is an instance of reincarnation. However, due to their particular view of reincarnation, theologians do not tolerate such a convergence