عوامل مرتبط با بارداري ناخواسته و قصد زنان در تداوم يا ختم آن بر اساس الگوي باور بهداشتي

Related factors of unwanted pregnancy and intention of women to continue or terminate pregnancy based on health belief model

بارداري ناخواسته و درپي آن سقط جنين مسيله مهم و جدي بهداشت عمومي و مرتبط با رفتار است استفاده از نظريه‌ها و الگوهاي رفتاري از جمله الگوي اعتقاد بهداشتي در شناسايي عوامل و روشهاي مداخله جهت كاهش آنها موثر خواهد بود. مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط بين سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي با ناخواسته بودن بارداري و قصد تداوم يا ختم آن در زنان واجد شرايط مراجعه‌كننده به مراكز بهداشتي درماني شهرستان بهبهان انجام شده‌است. در يك مطالعه توصيفي ـ تحليلي به‌روش مقطعي 320 زن 49-15ساله‌ همسردار با سابقه حداقل يك بارداري در 8 مركز بهداشتي‌درماني شهرستان بهبهان در سال 1389 به صورت تصادفي مورد بررسي قرار‌گرفتند. نوع بارداري، قصد تداوم يا ختم آن و سازه‌هاي الگو اعتقاد بهداشتي از جمله متغيرهاي مورد سنجش بودند. جمع‌آوري داده‌ها از طريق تكميل پرسشنامه توسط پرسشگر آموزش‌ديده صورت گرفت. جهت تجزيه وتحليل داده‌ها از نرم‌افزار آماري SPSS17و آزمون‌هاي آماري‌كاي‌دو، تي، رگرسيون‌لجستيك و همبستگي‌پيرسون استفاده‌شد. براساس نتايج ميانگين سني زنان مورد مطالعه (7/5±)31/06 بود و حدود يك‌ سوم آنها سابقه حداقل يك بارداري ناخواسته را داشتند. بين بارداري ناخواسته و سازه‌هاي منافع درك‌شده، موانع درك‌شده و خودكارآمدي ارتباط معني‌دار وجود داشت (P < 0/05). ارتباط بين قصد سقط جنين با منافع درك‌شده، موانع درك‌شده، خودكارآمدي و همچنين با سواد زن، سن همسر، مدت ازدواج، بعد خانوار، تعداد حاملگي، تعداد فرزند زنده، تعداد فرزند پسر، معني‌داربود (P < 0/05). با توجه به بالا بودن نسبت بارداري‌هاي ناخواسته، لازم است زوجهايي را كه قصد بارداري ندارند شناسايي نمود و براي ارايه خدمات مربوط به تنظيم خانواده و استفاده صحيح از روشهاي پيشگيري از بارداري، در اولويت قرار داد. در صورت بروز چنين بارداري‌هايي بايد زوجين را نسبت به منافع و موانع واقعي تداوم بارداري واقف نمود و با استفاده ‌از روش‌هاي مناسب زمينه را جهت ارتقاي خودكارآمدي آنها فراهم‌ نمود.

Objective (s): To identify the relationship between constructs of Health Belief Model (HBM) with unwanted pregnancy and intention to continuation or termination of pregnancy among women in health centers of Behbahan city. Methods: Methods: In a descriptive-analytic study 320 married women aged 15-49 years attending 8 health centers of Behbahan city that experienced at least one pregnancy participated in this study in 2010.Variables including: situation of pregnancy(wanted or unwanted),intention to continuation or termination of pregnancy and constructs of HBM were studies. A self-administered used for data collection after evaluation for face and content validity and internal consistency. Filling the questionnaires by trained investigator was used for data collection. Data analysis carried out through SPSS and Chi square, logistic regression and correlation and T tests were done. Results: The mean age of women was 31.06±7.5 years. About one third of women had history of at least one unwanted pregnancy. A significant association was found between unwanted pregnancy and perceived benefits, perceived barriers and self efficacy (P < 0.05). A significant relationship was between intend to induced abortion with women literacy, age of women’s husband, duration of marriage, dimension of household, gravida, number of alive children, number of sons, perceived benefits, perceived barriers and self-efficacy(P < 0.05). Conclusion: Due to high proportion of unwanted pregnancies, families who have no intention to more pregnancy should be identified. Providing family planning services and education about proper use of contraceptive methods gave priority. In unwanted pregnancy, couple should be aware about actual benefits and barriers of pregnancy continuation. Providing appropriate methods for improving of their self-efficacy is very important.