وضعيت رعايت الزامات استاندارد HACCP در بخش تغذيه ي بيمارستان‌هاي منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران

The Compliance Status of HACCP Implementation Requirements in Nutrition Departments of the Selected Hospitals of Tehran University of Medical Sciences

زمينه و هدف: بدون ترديد بخش تغذيه در زمره ي مهم ترين بخش‌هاي بيمارستان است، زيرا عملكرد اين بخش تاثير بسيار زيادي بر ميزان رضايتمندي بيماران دارد و كيفيت تغذيه نيز به لحاظ درماني براي آنان حايز اهميت فراوان است. يكي از ابزارهاي نظارت و پايش بخش تغذيه، استاندارد HACCP است كه روشي براي اطمينان يافتن از سلامت غذا به شمار مي‌رود. اين پژوهش با هدف بررسي وضعيت رعايت الزامات استاندارد HACCP در بخش تغذيه ي بيمارستان‌هاي منتخب دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1389 به انجام رسيد. روش بررسي: در اين پژوهش توصيفي- مقطعي، بخش تغذيه ي سه بيمارستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي تهران مورد بررسي قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از پرسش نامه اي شامل 156 سوال در 5 حيطه و از طريق مشاهده و مصاحبه گردآوري شد. به منظور تحليل داده‌ها از نرم‌افزار آماري SPSS و آزمون‌هاي آماري كروسكال- واليس و من- ويتني است. يافته ها: بيمارستان الف با ميانگين 37/1±90/3 امتياز و دارا بودن 78 درصد از الزامات استانداردHACCP وضعيت مطلوب‌تري نسبت به دو بيمارستان ب و ج به ترتيب با ميانگين امتياز 50/1±18/3 و 46/1±97/2 و دارا بودن 6/63 درصد و 4/59 درصد از الزامات داشت. بر اساس آزمون كروسكال- واليس تفاوت معناداري بين امتياز حيطه‌هاي پنج‌گانه مشاهده نشد (p=0.51)، اما بين امتيازات بيمارستان‌ها تفاوت معناداري مشاهده گرديد (p < 0.01). نتيجه گيري: براي استقرار استاندارد HACCP، بخش تغذيه ي اين بيمارستان‌ها بايد در زمينه‌هاي مختلف به ويژه حيطه‌هاي وضعيت مهندسي و ساختمان، كاركنان و وضعيت آموزش و نظارت بر تهيه و توزيع غذا تلاش بيشتري نمايند و با تشكيل دوره‌هاي آموزشي لازم و تقويت پيش‌نيازها، ضمن استقرار اين نظام، ايمني غذايي بيمارستان خود را تضمين نمايند.

Introduction: Nutrition department has a critical effect on patient satisfaction and improves the therapeutic process and is one of the most important departments in hospitals. The current study was carried out to assess HACCP implementation requirements in the nutrition department of the selected hospitals of Tehran University of Medical Sciences in 2010. Methods: In this descriptive, cross sectional study, nutrition department of the three hospitals of Tehran University of Medical Sciences has been examined. Data collection was done using a questionnaire including 156 questions in five main dimensions through interviews and observations. Data was analyzed by SPSS software version 16 using Kruskal-Wallis and Mann-Whitney test. Results: Hospital A with the mean score 3.90±1.37 and having 78% of the HACCP requirements had better condition than the two hospitals B and C, with the mean score of 3.18±1.50 and 2.97±1.46 and having 63.6% and 59.4% of the requirements, respectively. In general, compliance HACCP requirements, in hospital A was considered desirable and hospitals B and C were moderate. Kruskal-Wallis test showed no significant difference between the five main dimensions (p > 0/51). But a significant difference between hospital scores were observed (p < 0.01). Conclusion: According to results, in order to establish HACCP; the nutrition department of these hospitals should have more effort in the engineering and construction status, status of staff and training and supervision of production and distribution of food using necessary educational courses and strengthening prerequisites, while the establishment of this system, guarantee food safety of their hospitals.