ارزيابي وضعيت بهداشت دهان و دندان در دانش آموزان مقطع اوّل راهنمايي شهر همدان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي

Assessment of oral – dental health status: using Health Belief Model (HBM) in first grade guidance school students in Hamadan

زمينه و هدف: سنجش شاخص پلاك و پوسيدگي دندان، نشان دهنده ي وضعيت بهداشت دهان و دندان در جامعه مي باشد. عدم رعايت بهداشت دهان ودندان، تاثير نامطلوبي بر سلامت دانش آموزان دارد. لذا اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت بهداشت دهان ودندان در دانش آموزان اوّل راهنمايي شهر همدان بر اساس مدل اعتقاد بهداشتي طراحي و اجرا شد. روش بررسي: اين پژوهش توصيفي- تحليلي بر روي 268 نفر از دانش آموزان مقطع اوّل راهنمايي شهر همدان به روش نمونه گيري طبقه اي چندمرحله اي در سال تحصيلي 1390-91 انجام گرفت. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسش نامه اي طراحي شده بر اساس الگوي اعتقاد بهداشتي، آگاهي، رفتارهاي بهداشت دهان ودندان، چك ليست DMFT و پلاك دندان بود. داده ها با استفاده از نسخه ي 16 نرم افزار spss تحليل شد. يافته ها: شاخص DMFTدانش آموزان مورد پژوهش 74/1±25/2 و شاخص -پلاك دندان 9±64/78 به دست آمد كه در هردو شاخص ، تفاوت معناداري بين دو جنس ديده شد (p=0/000). ميانگين نمره ي آگاهي(p=0/4)، رفتار بهداشتي (p=0/07)، حساسيت درك شده (p=0/09)، موانع درك شده (p=0/9)، منافع درك شده (p=0/09) و خودكارآمدي (p=0/18) دردو جنس ، تفاوت معناداري نداشت، اما در سازه ي راهنما به عمل (p=0/01) و شدت -درك شده (p=0/003)تفاوت معنادار بود. رابطه ي رفتارهاي بهداشت دهان و دندان با سازه هاي حساسيت درك شده ((p=0/02، موانع درك شده0/001) -p=)، راهنما به عمل (p=0/05) و خودكارآمدي (05p=0/0) معنادار، اما با سازه هاي شدت درك شده ((p=0/83، منافع درك شده (04 p=0/) و آگاهي (p=0/94) معنا دار نبود. نتيجه گيري: در اين مطالعه، ميزان DMFTو پلاك دنداني از بين مناطق سه-گانه ي آموزشي، در دانش آموزان دختر منطقه ي يك آموزشي بيشتر از پسران و ساير مناطق بود. بنابر اين مداخلات آموزشي مناسب، با استفاده ازمدل ها وتيوري هاي رفتاري از جمله مدل اعتقاد بهداشتي پيشنهاد مي شود تا باعث افزايش آگاهي و عملكرد آنان نسبت به پيشگيري از عوارض پوسيدگي دندان و بهبود بهداشت دهان ودندان در اين گروه گردد.

Introduction: The evaluation of plaque and tooth decay represents the oral health status of society. Lack of oral hygiene, can adversely affect the health of students. This study was designed with the aim to determine the oral- dental health status of the first grade guidance students in Hamadan: using Health Belief Model (HBM). Methods: This was a descriptive- analytical study which was conducted on 268 students of first grade guidance in Hamadan by multi-stage stratified sampling method, which was selected during the school year (2011-2012). Data collection was a questionnaire designed according to health Belief Model (severity, susceptibility, benefits, barriers perceived and self-efficacy); knowledge, dental health behaviors, checklist DMFT and dental plaque.The data were analyzed by SPSS16. Results: The mean DMFT was 2.25 ±1.74.The plaque dental index (PI) was reported 78.64±9.There was a statistically significant relation between, gender with both index (p=0.000).There was not a statistically significant relation between the mean scores of knowledge) p=0.4 (,health behaviors)p=0.07,( susceptibility(p=0.09),barriers)p=0.900, benefits perceived)p=0.09) ,and self- efficacy)p=0.18(but there was a statistically significant relation with perceived severity (p=0.003( and cues to action(p=0.01). Also, There was a statistically significant relation between dental health behaviors with perceived susceptibility(p=0.02),perceived barriers (p=0.001), cues to action (p=0.05), and self-efficacy (p=0.005) but it had no statistically significant relation with perceived severity (p=0.83) perceived benefits (p=0.40) and knowledge (p=0.94 ). Conclusion: In this study the amount of DMFT and Dental plaque, among three educational regions, in the girl students’ educational regions, was more than the boy students and the other regions. Therefore, appropriate educational interventions based on behavioral theories and models such as HBM are suggested to increase knowledge, performance in the prevention of dental decay and to improve oral health among this group.