راهبرد حكومتي امام خميني(ره) در مقايسه با رهبران روحاني مشروطه

Imam Khomeini’s governmental approach in comparison with those of constitutional movement cleric leaders

نهاد روحانيت، در گذشته و حال مهم‌ترين سهم را در حفظ و ترويج اسلام داشته و دارد. اين نهاد خصوصاً در دهه‌هاي پيشين و از جمله در دوران نهضت مشروطه با آفات، اختلافات و مشكلاتي مواجه بوده كه باعث شكاف و چند دستگي ميان ايشان گرديد و علي‌رغم طراحي چارچوب نظري نظام حكومتي اسلام نتوانستند در مقام اجرا اين استراتژي را پياده نمايند. در مقابل، حضرت امام(ره) با درك روشن آفات موجود در حوزه‌هاي علميه و همين طور مباحث و رويدادهاي تاريخي با اتّخاذ يك استراتژي جامع تلاش كرد انديشه اسلام را به عنوان تفكري كه قابليت اداره جامعه را دارد، به پيش برده و در جامعه حاكم كند. در اين مقاله، تلاش شده دلايل اختلاف ميان رهبران روحاني صدر مشروطه و وضعيّت نهاد روحانيت و حوزه‌هاي علميه در قبل از انقلاب اسلامي تشريح شده و با نگاهي به استراتژي حضرت امام(ره) در دوران انقلاب اسلامي كه بر خلاف عصر مشروطه به حاكميت نظام اسلامي منجر شد، عملكرد سياسي نهاد روحانيت در اين دو دوره مهم به صورت تطبيقي بررسي شود.

In the past and nowadays, clergies have played the most important role in preserving and promoting Islam in Iran. The clergies faced some and problems disputes and challenges especially during Iranian constitutional movement that divided them into different groups with many gaps. Thus, while they succeeded in designing a theorical framework of Islamic state, it never actually implemented in society. In contrast, late Imam Khomeini truly realized the challenges in seminaries, reviewed historical events and discussions and finally adopted a comprehensive strategy and executed Islamic thought as a basis for governing of society in Iran. At the beginning of this article, constitutional movement and Islamic Revolution are discussed. Then, the roots of disputes among clergy leaders of constitutional movement as well as the situation of clergies and seminaries explained before in Islamic Revolution are compared and contrasted. That is this comparative study explains why Imam Khomeini successfully established Islamic Republic in Iran while clergy leaders of constitutional movement failed to do so.