بررسي ارتباط انسان با طبيعت در شعر

A Study of Human-Nature relations in Poetry

يكي از موضوعات نقد بوم گرا (Ecocriticism) كه به رابطه ادبيات و محيط زيست مي پردازد، بررسي نحوه نگرش انسان به طبيعت در آثار ادبي است كه مي تواند از عوامل مختلفي چون جنسيت، زمان، فرهنگ، انديشه تاثير پذيرفته باشد. اشعار فارسي در طول تاريخ ادبيات، تنوع رابطه انسان و طبيعت را در خود متجلي ساخته است. در اين مقاله با بررسي اشعار توصيفي در ادب فارسي، پنج نوع نگرش كلي را به طبيعت معرفي نموديم و تاثير دو عامل زمان و انديشه شاعر را بر چگونگي ارتباط او با طبيعت و نحوه توصيف او بيان داشتيم. در يك نگاه كلي درمي يابيم كه بخشي از توصيف طبيعت در شعر شاعران به مثابه توصيف غير طبيعت است و تنها نمونه هاي اندكي در شعر فارسي مي توان يافت كه توصيفي ابژكتيو از طبيعت ارايه شده است. در پايان لزوم رويكردي نو و بوم گرايانه به طبيعت را كه متناسب با نياز جوامع متمدن امروزي است، متذكر شديم. با اين نگرش تغييراتي در توصيف طبيعت در شعر، شاهد خواهيم بود كه در آن همه پديده هاي طبيعت صرف نظر از انتخاب انسان، زيبا و ارزشمندند. اين رويكرد مي تواند در بهبود رابطه انسان و محيط زيست او تاثيرگذار باشد.

One of Eco-critical subjects that explore the relation between literature and environment is the man’s specific view to nature, affected by different factors such as sex, time, culture and thought. Persian poems have manifested the variety of man’s relation to nature in the course of literary history. Five general views on nature have been introduced through the study of Persian descriptive poems, in this article, to explore the effects of time and the poets’ specific outlooks in their relations to nature and their descriptive manners. On a more general view, it can be found that some parts of nature description in their poetry is not a description of a severe natural environment, and just few examples can be found giving objective descriptions of nature. At last, the necessity of an Eco-critical approach to nature appropriate to the needs of civilized modern world is going to be discussed. Through such view, we witness some changes in nature description in which all natural phenomenon are beautiful and valuable, apart from man’s choice. This approach can positively affect man’s relation to his environment