بررسي تاثير هومات پتاسيم بر جوانه زني بذر، عملكرد و اجزاي عملكرد غده و برآورد ميزان هتروزيس و درجه غالبيت در هيبريدهاي بذر حقيقي سيب زميني

Effect of potassium hummate on seed germination, tuber yield and yield components, and estimation of heterosis rate and dominance degree in true potato seed hybrids

اين تحقيق به منظور بررسي تاثير هومات پتاسيم بر ميزان جوانه زني بذر در گلخانه، عملكرد و اجزا عملكرد غده در مزرعه و برآورد ميزان هتروزيس و درجه غالبيت در هيبريدهاي بذر حقيقي سيب زميني به مدت سه سال (89-1387) اجرا شد. در اين آزمايش تعداد 3500 بذر حقيقي هيبريد سيب زميني رقم HPS-II/67پس از تيمار كردن با محلول هومات پتاسيم به مدت 6، 12، 18 و 24 ساعت و كشت مستقيم بذر به عنوان شاهد، در بستر پيت ماس بيولان در گلخانه كاشته شد. در گلخانه، صفاتي مانند زمان شروع جوانه زني بذر، درصد جوانه زني بذر و تعداد روز تا جوانه زني ثبت شد. تعداد 540 نشا سيب زميني در مرحله 5-4 برگي به مزرعه منتقل شد و براساس طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار كاشته شدند. پس از برداشت، تعداد و وزن غده در بوته، متوسط اندازه غده و عملكرد غده قابل فروش شمارش و اندازه گيري و تعداد 300 هيبريد انتخاب شد. در سال 1389 هيبريدهاي انتخابي با رقم شاهد آگريا در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي اردبيل كشت و بررسي شدند. نتايج نشان داد كه بين تيمارهاي مختلف هومات پتاسيم از لحاظ تعداد و وزن غده در بوته، متوسط وزن غده و عملكرد غده قابل فروش در مزرعه اختلاف معني داري وجود داشت. بيشترين درصد جوانه زني بذر، تعداد و وزن غده در بوته و عملكرد غده قابل فروش در تيمار 6، 12 و 18 ساعت نگهداري بذر در هومات پتاسيم توليد شد. در اين آزمايش هومات پتاسيم باعث شد كه ميزان جوانه‎زني 41 درصد و عملكرد غده به مقدار 2/1 كيلوگرم در مترمربع افزايش يابد. ميانگين عملكرد تك بوته در شاهد 550 گرم و در هيبريدها 08/613 گرم مشاهده شد. عملكرد تك بوته هيبريدها داراي 67/23 درصد فوق-غالبيت، 33/6 درصد غالبيت كامل، 64 درصد كاهش غالبيت و 6 درصد بدون غالبيت بودند. در اين آزمايش 33/50 درصد هيبريدها (تعداد 151 هيبريد) عملكرد تك بوته بيشتري نسبت به شاهد داشتند. ميزان هتروزيس براي عملكرد تك بوته 33/50 درصد بدست آمد. در اين تحقيق، از نظر عملكرد غده، يكنواختي غده، سطحي بودن عمق چشم، كوتاه بودن استولون، رنگ پوست و گوشت زرد، ميزان هتروزيس و درجه غالبيت، تعداد 50 هيبريد انتخاب شدند.

This research was performed to evaluate the effect of potassium humate on potato seed germination rate in the greenhouse, tuber yield and yield components in the field and estimation of heterosis rate and dominance degree in true potato seed hybrids during three years (2008-2010). In this experiment, 3500 true seeds of potato hybrid variety HPS-II/67 were planted after treated with potassium humate for 6, 12, 18 and 24 hours in the planting bed of Biolan peat mass in the greenhouse and direct seed planting was considered as a control. Attributes such as time to seed germination, seed germination percentage and days to germination were recorded in the greenhouse. 540 potato seedlings were transferred to the field at 4-5 leaf stages. The experimental design was a completely randomized block design with three replications. After harvest, number and weight of tubers per plant, tuber average size and marketable tuber yield were counted and measured and 300 hybrids were selected. The selected hybrids with Agria cultivar (control) were planted at Agricultural and Natural Resources Research Station of Ardabil during 2010. The results showed that differences between different treatments of potassium humate were significant for tuber number and weight per plant, tuber average size and marketable tuber yield. The maximum seed germination percentage, tuber number and weight per plant and marketable tuber yield were obtained for 6, 12 and 18 hours treatments of potassium humate. Potassium humate increased germination by 41% and 1.2 kg per m2 marketable tuber yield. Mean tuber yield per plant was 550 g in control and 613.08 g in hybrids. Tuber yield per plant for hybrids had 23.67% over dominance, 6.33% complete dominance, 64% reduction dominance and 6.0% without dominance. In this experiment, about 50.33% of hybrids (151 hybrids) had high tuber yield per plant than their control. Heterosis for tuber yield per plant was achieved 50.33%. Finally, 50 hybrids were selected regarding to tuber yield, tuber uniformity, shallow eye depth, short stolon and yellow flesh and skin color, heterosis rate and dominance degree.