كاركردهاي رهيافت عقلي در بحث از تبيين علمي

The Functions of the Rationalistic Approach in the Discussion of Scientific

در چند دهه اخير پيرامون مفهوم تبيين، پرسش هاي مهمي در فلسفه علم طرح شده است كه بيشتر آنها تاكنون پاسخ قانع‌كننده‌اي نيافته اند. اين نوشتار قابليت هاي عقلگرايي را در پاسخ به اين پرسش ها بررسي مي كند. ديدگاه عقلگرايانه‌اي كه محور اين نوشتار است تبيين يك رويداد را مستلزم كشف علت آن مي‌داند. استدلال اصلي اين است كه بيشتر مشكلات مربوط به تبيين ناشي از سيطره رويكردي تجربه‌گرايانه است و موفقيت رهيافت عقلي در حل اين مشكلات، حتي از نگاهي عملگرايانه نيز دليلي كافي براي لزوم بازخواني و احياي اين رهيافت به حساب مي‌آيد و چالشي جدي در برابر رهيافت تجربي است كه با سيطره بر فلسفه علم، بيشتر در مسيله‌سازي و توليد معضلات فكري و فلسفي موفق بوده است تا در ارايه راه حلي براي آنها.

Over the last few decades, several important questions have been raised in the philosophy of science about the concept of explanation. The present article is an attempt to investigate the answers provided by the rationalistic approach to these questions. The rationalistic approach, which is the focus of the present article, makes the explanation of a phenomenon dependent on the uncovering of its causes. The main argument is that the problems in finding an explanation are originated from the predominance of an empiricist view in this field and the success of the rationalistic approach in solving these problems, even from a pragmatist standpoint, provides sufficient reasons for examining and revitalizing this approach as a real challenge to the empiricist view which has dominated the field of philosophy of science and has been more successful in creating problems than solving them