ضرورت و چگونگي آموزش مديريت براي رشته پزشكي عمومي در ايران: مطالعه‌اي با رويكرد كيفي

The Nessesity and Quality of Management Education in MD Program in Iran: A Qualitative Study

مقدمه: مهارت‌هاي مديريتي و رهبري با عملكرد درمان‌گري پزشكي درآميخته، اما در برنامه آموزش پزشكي عمومي بسياري از كشورها (از جمله ايران) توجه بسيار كمي به آن شده است. اين مطالعه بر اساس مراحل «فرآيند برنامه‌ريزي درسي كرن» تجربيات و ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران در خصوص ضرورت و چگونگي آموزش «درس مديريت» در نظام آموزش پزشكي ايران را به منظور تدوين برنامه اين درس در برنامه دوره آموزش پزشكي عمومي بررسي كرده است. روش‌ها: اين بررسي كيفي با روش تحليل محتوا و بر اساس روش نمونه‌گيري مبتني بر هدف با استفاده از دو جلسه بحث متمركز و 28 مصاحبه نيمه ساختارمند با صاحب‌نظران علم مديريت و آموزش در علوم پزشكي، پزشكان مدير و همكاران سازماني پزشكان مانند پرستاران، كارشناسان اداري و بيمه تا رسيدن به اشباع اطلاعاتي در سال 1390 انجام شده است. نمونه‌گيري در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي ايران و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي انجام شده است. داده‌ها با استفاده از روش تحليل مقايسه اي مداوم داده ها (استراس و كوربين) انجام شد. نتايج: پس از تحليل داده‌هاي اين مطالعه 6 طبقه اصلي شامل: ضرورت درس مديريت براي دانشجويان پزشكي عمومي، دانش مورد نياز، مهارت‌هاي مورد نياز، ويژگي‌هاي برنامه درس مديريت و عرصه آموزشي مورد نياز، روش‌ها و استراتژي‌هاي آموزشي و روش‌هاي ارزشيابي و بازخورد مشخص شد. نتيجه‌گيري: با توجه به ضرورت تلفيق رسمي درس مديريت در برنامه درسي دوره پزشكي عمومي، چگونگي آموزش آن نيز بر اساس تجارب مشاركت‌كنندگان معرفي شد. مطالعات بعدي به منظور بررسي كارآيي و تعيين مشكلات اجرايي در ارايه درس و نيز دستيابي به هدف ارتقاي توانمندي‌هاي مديريتي پزشكان و پيامد‌هاي ناشي از آن توصيه مي‌گردد.

Introduction: Leadership and management skills are intrinsic to medical care, but low attention has been paid to them in educational curriculum for general practitioners in many countries including Iran. This study, based on Kern’s curriculum planning cycle, has investigated key informants` experiences and point of views about necessity and quality of management education in order to develop management courses to be embeded in general practitioner educational curriculum. Methods: In this qualitative study, using content analysis and purposeful sampling, data were collected by 2 focus group discussions and 28 semi-structured interviews, with key informants in healthcare management and medical education, physician directors and organizational colleagues such as nurses, administrative and insurance experts, till data saturation was achieved in 2011. Sampling was done in Iranian medical sciences universities and Ministry of Health and Medical Sciences. Data was analysed using constant comparison based on Strauss and Corbin’s method. Results: After data analysis, 6 main categories emerged:Necessity of management courses for undergraduate medical students, Required Knowledge, Required Skills, Properties and objectives of the management course and its appropriate education setting, Educational strategies and methods, Evaluation and feedback methods. Conclusion: In addition to showing the necessity of formal inclusion of management courses in general practitioner curriculum, results of this study introduced the required educational settings and methods based on participants` experiences. Future studies are needed to examine the efficiency and detect the administrative problems involved.