باز شناسي پرستشگاهي زرتشتي در روستاي كله كاشان

Recognition of Zoroastrian temple in the village of Kalle Kashan

در منابع سده‌هاي نخستين اسلامي، به آيين و پرستشگاهي با موقعيت طبيعي استثنايي در اردهار (اردهال) كاشان اشاره شده كه زرتشتيان در روز سيزدهم تيرماه در آنجا آييني برگزار مي‌كردند. اين آيين شامل كوفتن سنگ بر كوه و طلب آب از چشمه‌اي جاري براي شفابخشي بوده است. همچنين در يكي از منابع دوره‌ي قاجار نيز به قدمگاهي در منطقه‌ي اردهار با همان موقعيت طبيعي اشاره شده كه در آن كم‌ و‌ بيش همان آيين توسط اهالي منطقه انجام مي‌شده است. اين موقعيت كه اكنون شناسايي شده است، در كوهي معروف به كوه قدمگاه در روستاي كله قرار دارد. در اين موقعيت يك شكاف ايوان مانند قرار دارد كه از سقف آن آب مي‌تراود و همچنين چشمه‌اي كه آب كمي دارد و مردم به آن آبجه كهره مي‌گويند. هماننديهاي‌ موجود در دو گزارش متقدم و متاخر و تطبيق آن با موقعيت كنوني، نشان مي‌دهد كه به‌طور قطع، اين دو گزارش به همين موقعيت اشاره دارند. بررسي ما نشان مي‌دهد كه اين آيين در ابتدا به عنوان جشن تيرگان و آيين طلب باران در ارتباط با ايزد تيشتر انجام مي‌گرفته است. همچنين از ايزد ناهيد با عنوان بيدخت (بغدخت) درخواست آب و شفا مي‌شده است. تقدس اين مكان در دوره اسلامي نيز ماندگار شده اما با دگر‌كيشي، نامها و باورها، رنگي مطابق با باورهاي اسلامي و شيعي گرفته است. اين پديدار شايد بتواند در مورد برخي ديگر از مناطق طبيعي كه امروز در نزد مردم قداست دارند صادق باشد.

In early Islamic sources, it has been mentioned of a temple with exceptional natural position in Kashan Ardhar, where Zoroastrians held a ritual in the thirteenth day of July. This ritual includes knocking stone to mountain and seeking water from the spring for healing. Also in the sources of Ghajar Period, a step of the same natural position is mentioned in Ardhar area, where more or less the same ritual was performed by residents. The position that is now recognized is located in the mountain known the step mountain in the village of Kalle. In this position, there is a gap like portico, of which water is leaking, and there is a spring of little water which the people call Abjah Kahra. The similarities in both early and late reporting and its comparison with the current situation, definitely show that this two report refer to the same situation. The survey of this issue shows that, at first this ritual as Tirgan celebration and the ritual of seeking for rain was performed in relation to Tishtar god. Nahid god as Bidokht (Baghdokht), too, was sought for healing and water.