تقاضاي سازگار با مباني و ارزش‌هاي اسلامي

Demand Compatible with Islamic Fundamentals and Values

در منابع شناخت اقتصاد سرمايه‌داري، وحي و امور غيرقابل تجربه جايگاهي ندارد. مادي‌گرايي در مباني فلسفي آن اصل اساسي است. وظيفه علم اقتصاد، كشف قوانين طبيعي است و شناخت حسي تجربي و تحليل‌هاي عقلي براي رسيدن به حقيقت كافي هستند. در اين ديدگاه انسان موجودي مادي است و مصرف‌كننده انساني خودخواه، مادي‌گرا و به دنبال حداكثرسازي مطلوبيت به معناي لذت‌گرايي است. در اقتصاد اسلامي، گرچه نزديك‌ترين منبع براي كسب معرفت حواس ظاهري است؛ اما دستگاه‌هاي ادراك انسان براي شناخت راه سعادت، به هدايت الهي نياز دارد. مرگ چيزي جز انتقال از اين جهان به سراي جاودان نيست و دنيا مزرعه آخرت است. انسان در پرتو تربيت اسلامي، فردي پويا، مسيوليت‌‌پذير، توانا و امانت‌دار نعمت‌هاي الهي است. آشنايي با شيوه تشويق و ترغيب مومنان براي انجام عمل صالح نشان مي‌دهد كه قرآن كريم بحث «لذت و الم با دوام» را امري مفروغ‌عنه گرفته است. مي‏توان گفت لذت در موارد لحظه‏اي و كوتاه‌مدت نيز به‌كار مي‏رود؛ اما سعادت فقط درباره لذت‌هاي پايدار يا به نسبت پايدار كاربرد دارد. مصرف‌كننده مسلمان به دنبال لذت ‌پايدار (سعادت) است. نظريه تقاضا در صورتي اسلامي است كه با مباني معرفت شناختي، جهان‌شناختي و انسان‌شناختي اسلام سازگار، لذت و رنج ابدي را ملاك انتخاب و منابع و امكانات محدود به خوبي با رعايت ارزش‌هاي ايجابي و سلبي اسلامي و رعايت حقوق ديگران تخصيص داده شود. تحقيق پيش‌رو به روش توصيفي تحليلي به دنبال اثبات اين ‌نظريه است كه با توجه به مباني و اصول اسلامي، تقاضاي مصرف‌كننده متمركز بر كالاهاي ضروري، محدود به دو كرانه حد كفاف و اسراف بوده و كشش كم‌تري دارد.

In the cognitive sources of capitalist economics, there is no place for Revelation and facts which cannot be experimented. Materialism is a basic principle in its philosophical foundations. The science of Economics is responsible to explore natural laws. Sensuous experimental cognition and logical analyses are enough in order to achieve reality. In this school man is a material being and a consumer is a person who is selfish, materialistic and is after maximization of utility meaning devotion to pleasure (hedonism). In Islamic economics, although the nearest source of achieving cognition is the senses, in order to understand the path of achieving bliss manʹs cognitive tools are needful of Divine guidance. Death is nothing but a transfer from this world to an eternal resting place. This world is just a cultivation land for the next one. Man under Islamic training and upbringing is an individual who is dynamic, responsible, strong and entrusted with Divine bounties. Learning about the ways of inspiring and persuading the faithful towards performance of good actions shows that the Holy Quran takes "durable pleasure and pain" for granted. It can be said that pleasure is also used in short-term instances but bliss (sʹaadat), however, is only used for stable or relatively stable pleasures. A Muslim consumer is after stable pleasures (sʹaadat). Theory of consumption will only be Islamic if it is compatible with the fundamentals of Islamic epistemology, worldview and anthropology, the selection criterion is eternal pleasure and pain and limited resources are efficiently allocated paying due regard to positive and negative values in Islamic teachings and the rights of other people. This article, using a descriptive-analytic method, wants to prove this opinion that: Considering Islamic fundamentals and principles, demand of a consumer must be focused on necessary goods, must be confined within two limits of ʹenough for sustenanceʹ (hudd-e-kifaf) and extravagance (esraf), and must be less elastic.