بررسي فقهي قرارداد اختيار معامله

Jurisprudential Analysis of Options

اختيار معامله به‌عنوان يكي از ابزارهاي مشتقه،‌ در بازارهاي مالي اهميت فراواني داشته و استفاده وسيعي از اين معامله انجام مي‌گيرد و بررسي فقهي حقوقي معامله پيش‌گفته امري ضروري است. در مقاله پيش‌رو نگاهي جديد و نو به بحث فقهي اين معامله شده است و راه‌هاي بيع حق و مبادله تعهد به‌عنوان راه‌هاي تصحيح اختيار معامله رايج و راه‌هاي وكالت، هبه معوضه و اسقاط حق به‌عنوان راه‌حل‌هاي جايگزين بررسي شده است. راه بيع حق با اشكا‌ل‌هايي روبه‌رو است،گرچه كشف مصداق براي حق براي رفع نياز، براساس برخي مباني قابل پذيرش است و تصحيح معامله در قالب اعطاي پول در برابر تعهد را مي‌توان با تمسك به ادله عام عقود تصحيح كرد. وكالت و هبه معوضه ممكن است به‌عنوان راه‌حل جايگزين مطرح شوند؛ اما با فضاي بازار مشتقات قرابتي ندارند. در پايان اعطاي پول در برابر اسقاط حق به‌عنوان سومين راه جايگزين فاقد اشكال دانسته شده است. در مقاله پيش‌رو غرر به‌عنوان يكي از مهم‌ترين ايرادها به اختيار معامله مطرح و پاسخ داده شده و معاملات بازار ثانوي نيز قابل تصحيح دانسته شده است. روش مقاله در بررسي موضوع، توصيفي‌ـ‌تحليلي و اسنادي است. ويژگي راه‌حل‌هاي پذيرفته‌شده اين است كه با مباني مشهور فقيهان سازگاري دارد و قابل اجرا در بازارهاي مالي است.

Being one of the derivative instruments, ʹoptionsʹ hold a great importance and are widely in use in the financial markets. Therefore a jurisprudential study of these instruments and contracts is a necessity. The present article takes a new look at the jurisprudential and legal discussion of such transactions. It analyzes the transactions of ʹSales of Rightʹ and ʹExchange of Promisesʹ as correct solutions for prevailing option contracts and ways of ʹAgencyʹ, ʹConditional Giftʹ and ʹWaiver of Rightʹ as alternative solutions. Sales transaction consists of some objections. Though finding an instance for right of fulfillment of need, based on some principles is acceptable, and validation of the transaction in framework of paying money against promise can be justified by relying upon the general arguments of contracts, and agency and conditional gift can be suggested as alternative solutions, but it is not close to the environment of derivative market. In the end payment of money against waiver of right has been presented as the third alternative solution, free of any objections. "Gharar", in this article, has been considered as the most important objection on ʹoption contractsʹ. Transactions in the secondary market have been shown as valid. Method adopted by the article to study the subject is descriptive-analytic based upon documentary evidence. Main feature of the accepted solutions is that they agree with the popular principles of Islamic jurists and are executable in financial markets.