تاثير پيري بذر و باكتري‌هاي محرك رشد بر ظهور گياهچه و عملكرد دو رقم لوبيا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

The Effects of Seed Aging and Plant Growth Promoting Bacteria (Pgpbs) on Seedling Emergance, Establishment and Yield of two Red Kidney Bean Cultivars

كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد و بذر با كيفيت به عنوان نهاده‌هاي كشاورزي مطلوب، در توليد پايدار محصولات زراعي نقش مهمي را ايفا مي‌كنند. به‌منظور بررسي تاثير كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد بر سبز شدن و استقرار گياهچه بذرهاي پير شده دو رقم لوبيا قرمز در شرايط مزرعه، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با 4 تكرار اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل 4 سطح مختلف پيري تسريع شده بذر (شاهد، 2 روز پيري، 4 روز پيري و 6 روز پيري در دماي 41 درجه سلسيوس در رطوبت 95 درصد)، كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد گياه در 4 سطح ]شاهد، Azospirillum lipoferum (strain of)، Azotobacter chroococcum (strain 5) و Pseudomonas putida (strain 41) [ و دو رقم لوبيا قرمز (اختر و صياد) بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثر متقابل رقم×پيري×باكتري در سطح احتمال پنج درصد بر صفات سرعت ظهور گياهچه و درصد نهايي ظهور گياهچه و در سطح احتمال يك درصد بر صفات شاخص بنيه گياهچه، وزن صد‌دانه و تعداد غلاف در بوته معني‌دار بود. تاثير باكتري بر عملكرد دانه در سطح احتمال پنج درصد و اثر متقابل رقم×پيري بر صفات شاخص ظهور گياهچه، متوسط زمان ظهور گياهچه، عملكرد دانه و عملكرد زيستي در سطح احتمال يك درصد معني‌دار شد. همچنين اثر متقابل پيري×باكتري در سطح احتمال پنج درصد روي شاخص ظهور گياهچه معني‌دار بود. صفات سرعت ظهور گياهچه، درصد نهايي ظهور گياهچه و عملكرد دانه با اعمال تيماري پيري كاهش يافت كه اين كاهش در رقم اختر نسبت به رقم صياد شديدتر بود. بيشترين مقدار شاخص ظهور گياهچه و شاخص وزني بنيه گياهچه در تلقيح با سودوموناس پوتيدا به دست آمد. تلقيح بذر با باكتري‌هاي ازتوباكتر كروكوكوم و سودوموناس پوتيدا نيز عملكرد را نسبت به تيمار شاهد افزايش معني‌داري داد. به طور كلي پيري بذر سبب كاهش قدرت سبز شدن گياهچه در مزرعه و عملكرد گرديد اما استفاده از باكتري‌هاي محرك رشد نظير سودوموناس پوتيدا و ازتوباكتر كروكوكوم مي‌تواند در استقرار بهتر گياهچه و افزايش عملكرد لوبيا مفيد واقع شود.

Use of plant growth promoting bacteria (PGPB) and high quality of seed as agricultural inputs play important roles in sustainable crop production. To study the effects of different levels of seed aging and PGPBʹs application on field emergence, seedling establishment and yield of two red kidney bean cultivars in field conditions, an experiment was carried out as factorial based in a RCBD design with 4 replications. Treatments consisted of four levels of seed aging [0 (control), 2, 4 and 6 days at 41°C with 90-100% relative humidity], four levels of bacteria inoculations [Control (no bacteria), Azospirillum lipoferum (strain of), Azotobacter chroococcum (strain 5) and Pseudomonas putida (strain 41)] and two bean cultivars (Akhtar and Sayyad). Results showed that the interaction effects of cultivar×seed aging×bacteria inoculation on seedling emergence rate (SER), final emergence percentage (FEP), seedling vigour index (SVI), 100 grain weight and pod number per plant were significant. The effects of bacteria inoculation on grain yield and interaction effect of cultivar×seed aging on emergence index (EI), mean emergence time (MET), grain yield and biological yield were significant. In addition, the EI was affected significantly by interaction effect of seed aging×bacteria. Grain yield, SER and FEP values followed by a declining trend as seed aging duration increased. The adverse effects of seed aging on these traits in Akhtar cultivar was more sever compared to Sayyad cultivar. High EI and SVI value obtained by Pseudomonas putida application. Use of bacterial inoculants particularly Azotobacter chroococcum and Pseudomonas putida improved grain yield compared to non-inoculated plants. In general, our results showed that seed aging decreased seedling emergence and grain yield of red kidney bean, however, the application of PGPBs could invigorate seedling growth, improved seedling establishment and amplified bean grain yield.