مهندسي مالي اسناد خزانه اسلامي

Financial Engineering of Islamic Treasury Bills

در ادبيات مالي، اسناد خزانه اوراق بهاداري هستند كه گواه تعهد ناشر (به‌طور عموم دولت‌ها) به بازپرداخت مبلغ اسمي آنها در آينده است. اين اوراق به پشتوانه تعهد و اعتبار كامل خزانه‌داري كل منتشر مي‌شوند و كوپن بهره ندارند. اسناد خزانه از ابزارهاي مالي داراي ماهيت بدهي هستند. هدف اصلي اين ابزار، تامين كسري بوجه دولت‌ها است؛ اما كاركرد‌هاي متعدد ديگري مانند سنجه نرخ بهره (سود) بدون ريسك و نيز ابزاري موثر براي بانك مركزي در اجراي سياست پولي هستند، مدل رايج اسناد خزانه گرچه به‌صورت تنزيلي معامله مي‌شوند، ماهيت ربوي داشته قابل استفاده در كشورهاي اسلامي نيست؛ اما مطالعه‌هاي جديد نشان مي‌دهد مي‌توان با استفاده از ظرفيت‌هاي عقدهاي اسلامي اسناد خزانه اسلامي طراحي كرد. تحقيق پيش‌رو با هدف طراحي مدل‌هاي عملياتي اسناد خزانه اسلامي متناسب با نيازهاي واقعي دولت در مواقع كسري بودجه صورت گرفته است. در اين مقاله كه به روش توصيفي- تحليلي تحقيق شده، ابتدا با توجه به دو بُعد «ماهيت» و «زمان» به دسته‌بندي انواع نيازهاي مالي دولت به هنگام رويارويي با كسري بودجه اقدام شده، سرانجام به طراحي سه مدل مالي عملياتي اسناد خزانه مطابق با بازه‌هاي زماني گوناگون و نيز ماهيت كسري بودجه جهت خريد كالا، خريد خدمات و تامين وجوه نقد، مبادرت شده است.

In finance literature, treasury bills are securities that show the liability of their issuer (that are usually governments) to repay their nominal value in the future. These bonds are issued at the complete support of treasury’s commitment and credit and do not have any coupon. Treasury bills are debts in nature. The main objective of this instrument is financing the budget deficit of governments but they have also other functions such as free risk interest rate measurement. They are a good instrument in implementation of monetary policy. Although its current model is discounting and includes riba (so Islamic countries cannot use it), but recent studies show that it Islamic treasury bills can be designed using the capacities of Islamic contracts. This research seek to design operational models of Islamic treasury bills proper to real needs of the government in case of budget deficit. This paper using descriptive-analytical methodology, first classifies the financial needs of the government considering the two dimension of “nature” and “time” in case of budget deficit and finally designs three financial operational model of treasury bills appropriate with different time buckets and the nature of budget deficit in order to purchase commodities, services and funding cash needs.