بررسي مقاومت به سرما درلاين‏هايي باكروموزوم جايگزين درگندم (Triticum aestivum )

The study of the cold hardiness in near isogenic lines of bread Wheat (Triticum aestivum )

مقاومت به سرما صفتي كمي است كه توسط ژن‏هاي مختلفي كنترل مي‏شود. درك واضح از نحوه‏ي كنترل ژنتيكي مقاومت به سرما و ژن‏هاي نموي نظير بهاره‏سازي كه انتقال از مرحله‏ي رويشي به زايشي را كنترل مي‏كند، مي‏تواند در اصلاح ارقام گندم براي كشت در مناطق سرد كمك بزرگي نمايد. اگرچه، تحقيقات مختلفي در زمينه‏ي كنترل ژنتيكي مقاومت به سرما انجام شده است. ولي، توافق عمومي در مورد نقش و نحوه‏ي عمل ژن‏هاي كنترل كننده‏ي مقاومت به سرما وجود ندارد. در بين رقم‏هاي گندم، رقم‏هاي بهاره نسبت به زمستانه مقاومت كمتري در برابر تنش سرما دارند. در حالي‏كه، اكثر رقم‏هاي بهاره دماي كمتر از C°10- را نمي‏توانند تحمل كنند، رقم‏هاي زمستانه گندم تا C°32- بدون پوشش برف و تا C°40- با پوشش برف را بدون آسيب جدي تحمل مي‏كنند. اين آزمايش شامل 20 ايزو لاين با كروموزوم‏هاي جايگزين از رقم بزوستايا به رقم كپل دپره و نيز دو رقم والديني بزوستايا و كپل دپره بودند. نتايج به دست آمده حاكي از وجود تفاوت معني‏دار در سطح 99% بين لاين‏هاي با كروموزوم جايگزين شده (لاين‏هاي داراي كروموزوم‏هاي جانشيني از رقم بزوستايا) از نظر صفت مقاومت به سرما (LT50) بود ( ** 76/2 = F ). انتقال كروموزوم A5 از بزوستايا به رقم كپل دپره باعث افزايش مقاومت آن از C° 10- به حدود C° 13- شد . انتقال كروموزوم D5 تاثيري در افزايش مقاومت به سرما در لاين كپل دپره نداشت .

Cold hardiness is a quantitative trait which is controlled by different genes. An understanding of its genetic control and developmental genes such as vernalization influencing vegetative – generative transition can help the improvement of cold tolerant varieties of wheat in cold regions. Although many different researches have been made , there is no consensus idea about genes which control cold hardiness. Spring wheat varieties are less tolerant compared with winter habit ones. This study was carried out using 20 isogenic lines in which a chromosome of “Capple Desprez” was substituted by a chromosome of “ Bezostaya” and also two parental varieties. The results of this study showed a significant difference ( ? = 0.01 ) between isolines ( F = 5.02** ). Chromosome 5A moved from “Bezostaya” to “Capple Desprez” caused an increase in cold tolerance (from -10°C to -13°C),while 5D chromosome of Bezostaya” showed no significant effect on cold hardiness of “Capple Desprez”.