تحليل شاخص هاي توسعه و سطح‌بندي دهستان هاي استان يزد

Analysise of Development Indexes and Classification of RuralDistrict in Yazd Province

در كشورهاي جهان سوم وجود انواع دوگانگي هاي نامطلوب نظير؛ دوگانگي منطقه اي به دلايل متعددي در مسير توسعه‌يافتگي آنها مشكلاتي ايجاد مي‌كند. اين نابرابري در مناطق روستايي وضعيت حادتري دارد. به همين خاطر نخستين قدم در برنامه‌ريزي، خصوصاً در برنامه‌ريزي توسعه‌ي روستايي شناخت صحيح از وضعيت فعلي مناطق روستايي است. اين پژوهش با علم به اين موضوع و در راستاي برنامه‌ريزي توسعه‌ي روستايي در استان يزد انجام گرديده است. نوع تحقيق كاربردي- توسعه‌اي بوده و اطلاعات لازم به وسيله مطالعات اسنادي جمع‌آوري شده‌اند و با استفاده از روش تحليل عاملي، وضعيت 51 دهستان استان يزد بر اساس شاخص‌هاي زيربنايي، فرهنگي، ورزشي، آموزشي، اقتصادي و جمعيّتي مطالعه شده است. تعداد 39 متغيّر كه در پنج عامل خلاصه شده‌اند و سپس سطح توسعه‌يافتگي مناطق روستايي تعيين گرديده است و در آخر با بهره‌گيري از سيستم اطلاعات جغرافيايي، نقشه‌ي مورد نياز براي تحليل اين سطوح در دهستان هاي مورد مطالعه تهيه گرديده است. جامعه‌ي آماري اين تحقيق را مناطق روستايي استان يزد بر اساس آخرين تقسيمات سياسي سال 1385 تشكيل مي‌دهد. بر اساس نتايج اين تحقيق دهستان‌هاي استان يزد از لحاظ سطح توسعه‌يافتگي از تعادل متناسبي برخوردار نيستند به‌طوري‌كه 4/80 درصد دهستان‌ها در گروهاي 6، 7، 8 و 9، و فقط 6/19 درصد دهستان ها در 5 گروه اول قرار دارند. در بين اين دهستان‌ها، دهستان‌هاي شيركوه، ميانكوه و فجر داراي بيشترين سطح توسعه‌يافتگي هستند كه در گروه يك قرار دارند و دهستان‌هاي دستگردان، فراغه، مهرآباد، بهادران، اسفندار و چلگه داراي پايين‌ترين سطح توسعه‌يافتگي هستند و در گروه 9 جاي مي‌گيرند

In third world countries, the existence of some undesirable disparities such as regional disparity due to different causes makes problems in their development process. This disparity in rural areas is more sever than other regions. Therefore the first step for planning particularly in rural planning is the correct and proper understanding of the current situation of rural areas. This research, with respect to this subject and for planning urban development has been conducted in Yazd province. The research is of applied – developing type and the required information has been collected by documentary studies and by using factor analytical method, the situation of 51 rural areas in Yazd province have been studied based on the infrastructural, cultural, educational, economical and demographic indexes. The number of 39 variables which summarized in 5 factors and then the development level of rural area have been determined. Finally by using geographical information system, the required map for analyzing these levels in the studied villages has been prepared. Statistical society of this research based on the last political divisions of 2006 is rural districts in Yazd province. The findings of this research showed that there exist development disparities between rural areas in Yazd province, so that 80.4 percent of rural districts are classified in 8, 7, 6 and 9 groups. Only 19.6 percent of rural districts are classified in the first five groups. Among the rural districts in Yazd province, Shirkoh, Meyankoh and Fajr have the highest level of development and classified in group one, Dastgerdan, Faragheh, Mehrabad, Bahadoran, Esfandar and Chelgeh are at the lowest rank of development and are placed at group 9.