تحليل نقش انجمن‌هاي صدر مشروطيت در سقوط مجلس اول

Analysis of the Role of Primary Associations of Constitntional era in the Downfall of the First Parliament

چكيده: نقش انجمن‌هاي صدر مشروطه در تخريب اركان نظام نوپاي سياسي در ايران و به‌ويژه سقوط مجلس اول از وسعت و ابعاد كافي در تاريخ معاصر برخوردار بوده و حتي نوعي انحصار نزد غالب تحليل‌گران سياسي براي اين عامل بوجود آورده است. آنچه كه مشخص است تحولات سال‌هاي آغازين مشروطه و به‌ويژه سقوط مجلس اول، ارتباط وثيقي با عملكرد انجمن‌هاي اين دوره پيدا كرده است و از هر حيث قضاوت در خصوص كارنامه انجمن‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است. با وجود اين، هر گونه تحليل و ارزيابي در خصوص عملكرد انجمن‌هاي صدر مشروطه، بدون در نظر گرفتن واقعيت‌هاي موجود در صحنه سياسي و اجتماعي كشور، آسيب جدّي به قضاوت نهايي وارد مي‌كند. در نوشتار حاضر نويسندگان با پرسش از نحوه ارتباط مجلس با انجمن‌ها، تلاش نموده‌اند تا تفسيري جامع از چرايي سقوط مجلس اول با تاكيد بر نقش انجمن‌ها ارايه نمايند. بررسي نويسندگان حكايت از آن دارد كه: اگرچه انجمن‌ها و برخي جرايد برآمده از نظام مشروطه، نقش به‌سزايي در راديكاليزه كردن فضا داشتند، اما شواهدي نيز وجود دارد نشان مي‌دهد نقش عوامل ديگر سازماني و محيطي به مراتب بيشتر بوده است. به عبارت ديگر، انجمن‌ها عامل اصلي در سقوط مجلس اول نبوده‌اند.

The role and work of the associations of constitutionality primary on subversion of the pillars of the young political system in Iran and particularly the downfall of the first parliament (1906) has enough space and dimension in the contemporary history and even has created a kind of monopoly to majority of political analyst. it’s clear that developments in the initial years of the constitutionality and in particular the downfall of the first parliament has a firm relations with the actions of the associations of this era and has overshadowed the judgment on the association’s work report in every respect, but any analysis and evaluation concerning the associations’ constitutionality Primary without taking the existing reality’s of the political and social scene of the country under consideration would inflict serious damage to the final judgment. In the whole even though, associations and some news papers had great role in radicalization of the atmosphere, but evidences exist that clearly show the associations had not been the main influential factor, rather a combination of factors with the presence of associations has led to the aforesaid events.