بررسي آثار سمت تقاضا و سمت عرضه‌اي اندازه دولت: مطالعه موردي اقتصاد ايران (1345-1386)

The Effects of Demand-side and Supply- side of Government Size: The Case of Iran (1966-2007)

مطالعات متعددي در اقتصاد ايران وجود دارد كه به بررسي تاثير اندازه دولت بر رشد اقتصادي پرداخته و به نتايج متفاوتي دست يافته‌اند. برخي از اين مطالعات به تاثير مثبت و برخي ديگر به تاثير منفي اندازه دولت بر رشد اقتصادي ايران اشاره مي‌كنند. در كليه اين مطالعات تنها به تاثير سمت تقاضا توجه شده و آثار سمت عرضه‌اي آن مورد غفلت قرار گرفته است. هدف مطالعه حاضر پر كردن اين شكاف بوده و به دنبال بررسي آثار سمت تقاضا و سمت عرضه‌اي به طور همزمان (و بنابراين بررسي اثر كل) تغيير در اندازه دولت بر نرخ رشد اقتصادي است. براي رسيدن به اين هدف از داده‌هاي اقتصاد ايران براي دوره زماني 1345-1386 استفاده شده است. نتايج اين مقاله نشان مي‌دهد كه اندازه دولت از سمت عرضه (از طريق بهره‌وري عوامل توليد و نسبت سرمايه‌گذاري خصوصي به توليد) بر نرخ رشد اقتصادي تاثير منفي داشته و از سمت تقاضا داراي تاثير مثبت مي‌باشد. همچنين اين نتيجه حاصل شده است كه آثار منفي سمت عرضه بر آثار مثبت سمت تقاضا غلبه كرده و باعث شده است كه اثر كل اندازه دولت بر نرخ رشد اقتصادي منفي باشد.

There are a lot of studies about Iranʹs economy that consider the effect of government size on the economic growth and come to different conclusions. Some of these studies point to the positive effects and others point to the negative effects of government size on Iranʹs economic growth. All of these studies only focus on the effects of demand-side and so the effects of supply-side are neglected. The main aim of this paper is filling this gap and considering the effects of demand-side and supply-side simultaneously (and so review of total effect) effects of government size change on economic growth. In order to achieve this goal Iranʹs economy data during 1966 - 2007 have been used. The results shows that government size from supply- side (by way of putting into productivity factors and share of private investment in GDP) has negative effect on economic growth and from demand- side has positive effect. Also, this result has been achieved that the negative effects of supply- side overcome the positive effects of demand- side and so the total effect of government size on economic growth will be negative.