برآورد ضريب رسوبدهي در حوزه آ بخيز شفارود گيلان

Estimating the Sedimentation Coefficient in Shafaroud Watershed of Guilan

تاثير عملكرد هريك ازاجزا تشكيل دهنده يك حوزه آبخيز را مي توان در شدت فرسايش و رسوب توليد شده از آن مشاهده نمود و مورد ارزيابي قرار داد. معمولاً در هر حوزه مقدار فرسايش بيش از مقدار رسوب است و علت آن نيز ترسيب مواد فرسايش يافته در سطح حوزه بر اثر وجود تله هاي طبيعي رسوبي مي باشد. لذا لازم است رابطه موجود بين ضريب رسوب دهي و پارامترهاي فيزيكي هر حوزه تعيين و با آگاهي از مقدار آن برنامه ريزي هاي لازم و سياست هاي مديريتي را به مرحله اجرا در آورد. بنابراين با شناخت عوامل موثر در ضريب رسوبدهي حوزه ها مي توان استراتژي كنترل رسوب را با دقت بيشتري تدوين نمود. در اين تحقيق جهت مشخص نمودن ضريب رسوبدهي، حوزه شفارود با استفاده از نقشه 50000 :1 توپوگرافي به شش حوزه تقسيم شد و ميزان فرسايش و كلاس رسوبدهي حوزه براساس مدل MPSIAC محاسبه گرديد. بر طبق روش فوق مقدار رسوبدهي سالانه 50/855 مترمكعب در كيلومتر مربع برآورد گرديد. همچنين حجم رسوبات ورودي به سد از كل حوزه در حدود 16/0 ميليون مترمكعب در سال است. در حوزه شفارود براي محاسبه گل آلودگي با استفاده از مقدار رسوب ويژه3/556 تن در سال در كيلومتر مربع و مقدار دبي ويژه 3/296 ليتر درثانيه در كيلومتر مربع استفاده شده كه مقدار اين ضريب برابر 06/0 كيلوگرم در مترمكعب بدست آمد است. نتايج بدست آمده نشان ميدهد كه مساحت با ضريب رسوبدهي رابطه معكوس دارد (98/0=r). در صورتي كه همبستگي شيب با ضريب فرسايش رابطه مستقيم داشته است (86/0=r) و همچنين همبستگي زمان تمركز نيز رابطه معكوس دارد. مقدار متوسط ضريب رسوبدهي در منطقه فوق 77 درصد مي باشد روش انجام گرفته با روش هاي ديگر برآورد فرسايش نيز مقايسه و واسنجي شده است.

The functional effects of each of the components of a Watershed can be seen and evaluated in the intensity of its erosion and produced sediments. Usually, in any basin, as a result of the eroded materials in the basin due to natural sedimentary traps, the amount of erosion is more than that of the sediment. Therefore it is necessary to detemine the relationship between sedimentation coefficient and physical parameters of any basin so as to be able to execute the required plans and management policies. So, by recognizing the effective factors in basins sedimentation coefficient, the appropirate strategy of sediments control can be formulated with more precision. In this study, to determine the coefficient of sedimetion, Shafaroud basin was divided into six subbasins on the basis of the topographic map (1:5000) and the amounts of soil erosion and sedimentation class were computed using MPSIAC model. According to the above method, the annual sedimentation amount was computed as m3/km2 855/50. Besides, the annual volume of the sediments entering into the dam from the total area of the basin amounts to m3 0.16. To calculate the turbidity coefficient in Shafaroud Basin, the specific sediment value of t/y/km2 556/3 and the specific debi value of lit/s/km2 296/3 were used and so the coefficient was obtained as kg/m3 0.06.Results indicated that there was a negative ralationship between the area of the basin and the sedimentation coefficient (r=-0.98). The correlation between the gradient and the erosion coefficient was positive (r=0.86). Average amount of the sedimentation coefficient in this area was %77. The applied method has been measured and campared with other methods of erosion evaluation.