بررسي تنوع ژنتيكي و همبستگي عملكرد دانه و اجزاي آن در ژنوتيپ هاي سويا از طريق روش هاي چند متغيره

Evaluation of Genetic Variation and Correlation Among Yield and Yield Components in Soybean Genotypes Using Multivariate Analysis

بمنظور بررسي تنوع و تعيين روابط علّي خصوصيات اجزاي عملكرد و عملكرد دانه، 49 ژنوتيپ سويا در قالب طرح لاتيس ساده مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس مبتني بر طرح لاتيس حاكي از وجود اختلاف معني دار ژنوتيپ هاي مورد بررسي از نظرخصوصيات مورد مطالعه بوده است. نتايج تجزيه عليّت حاكي از آن است كه در بين اجزا عملكرد، وزن هزار دانه داراي اثر مستقيم مثبت و معني دار بر عملكرد دانه است و تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته در درجات بعدي قرار دارند. تعداد شاخه فرعي داراي اثر مستقيم مثبت و معني دار بر تعداد غلاف در بوته بود وليكن اثر مستقيم آن بر تعداد دانه در غلاف بصورت منفي و معني دار تجلّي يافت. ژنوتيپ هاي مورد بررسي از نظر تعداد شاخه فرعي و طول غلاف به ترتيب از بيشترين و كمترين تنوع برخوردار بوده اند. نتايج تجزيه به عامل ها حاكي از آن است در بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي اجزاي عملكرد شمارشي به عنوان عامل اول از تنوع بيشتري برخوردار بوده و تجلّي اجزاي عملكرد متريك در عامل دوم در اولويت بعدي قرار دارد. در اين تحقيق ژنوتيپ هاي M-45، Mustung، TN6.90، Calnoax و Tellar به ترتيب با ميانگين هاي 4830، 4520، 4590، 4685 و 4380 كيلو گرم در هكتار در زمره ژنوتيپ هاي مطلوب قرار دارند و از نظر آماري نيز در يك گروه قرار گرفتند.

In order to evaluate genetic variation and path analysis of yield components and grain yield, 49 soybean genotypes were studied based on simple lattice design. Analysis of variance based on lattice design revealed significant differences among the genotypes for all the traits. The results of path analysis revealed that among yield components, 1000-seed weight showed significant positive direct effects on grain yield and number of seeds per pod and pods per plant were stayed in next step. Number of branches showed significant positive direct effect on pods per plant but it showed significant negative direct effect on seeds per plant. The genotypes showed maximum and minimum genetic variation for number of branches and pod length, respectively. Results of factor analysis revealed nominal yield components in first factor showed the most variation among the genotypes and the second factor expressing the metric yield components. In this study the genotypes M-45, Mustung, TN6.90, Calnoax and Tellar with the means of seed yield 4830, 4590, 4685, 4520 and 4380 kg ha-1 respectively, have considered as suitable genotypes for this trait and also they were classified as one statistical group, respectively.