بررسي اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و پايداري عملكر‌‌د برگ خشك ژنوتيپ‌هاي توتون ويرجينيا با استفاده از رگرسيون تاي (Tai) وAMMI

Study of Genotype × Environment Interaction and Yield Stability of Tobacco Genotypes Using AMMI and Tai analysis

در اين تحقيق به منظور تعيين سازگاري و پايداري ژنوتيپ‌هاي توتون، پنج ژنوتيپ توتون ويرجينيا در دو منطقه رشت و تيرتاش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي، در سه تكرار و دو سال زراعي متوالي (89-1387) كشت و مورد مطالعه قرار گرفتند. اثر متقابل ژنوتيپ × محيط در روش AMMI و Tai در سطح احتمال 1% معني دار بودند. در روش رگرسيون Tai ژنوتيپ‌هاي 1، 3 و 5 در ناحيه پايداري قرار گرفتند، اما از بين آنها ژنوتيپ شماره 3 (Caspian z1) به علت دارا بودن مقدار نزديك به 1 و مقدار نزديك به صفر و همچنين ميانگين عملكرد بالاتر از ميانگين كل، از پايداري بسيار بالايي نسبت به ساير ژنوتيپ‌ها برخوردار بود. درمدل AMMI1 ژنوتيپ 3 به عنوان ژنوتيپ پايدار معرفي گرديد و همچنين در مدل AMMI2 نيز دو مولفه اصلي اول در سطح 1% معني دار شدند، مولفه اصلي اول87% و مولفه اصلي دوم 12% و در مجموع اين دو مولفه 99% از تغييرات اثر متقابل ژنوتيپ × محيط را توجيه نمودند. لذا در اين مدل دو مولفه اصلي اثر متقابل در مدل نگه داشته شد (AMMI2) و بقيه مولفه ها به عنوان نويز در نظر گرفته شدند. براساس نمودار باي‌پلات مدل AMMI2ژنوتيپ 3 (Caspian z1) به عنوان بهترين ژنوتيپ براي مكان تيرتاش (S2) و رشت (S1) شناخته شد. به طوركلي در اين تحقيق ژنوتيپ 3 بر اساس روش Tai و AMMIبه عنوان برترين ژنوتيپ شناخته شد.

To determine the yield stability and adaptability of the genotype of tobacco, 5 genotypes of flue-cured tobacco were evaluated in experiment using a randomized completely block design (RCBD) with three replications at two locations including Rasht and Tirtash tobacco Research Centers (IRAN), during the growing season of 2008-2010 (four environment). The interaction of genotype × environment in AMMI and Tai analysis method was significant (p ? 0.01). In Tai regression analysis method of genotype 1, 3, 5 were in part stability. But genotype (G3) had a high stability comparing the others because of having ? near to 1 and ? near to zero and also because of a higher average yield than the total average yield. In AMMI1 model, genotype 3 was introduced as a stable genotype, and also in AMMI2 model, the first two principle component axes (PCA 1 and 2) were significant (p ? 0.01) and the first Interaction Principal Component Axis (IPCA1) of the interaction captured 87% of the interaction sum of squares. The Second Interaction Principal Component Axis (IPCA2) explained a further 12% of GEI sum of squares. And cumulatively contributed 99% of the total GEI. Thus, in this model AMMI2, the first two principle components were considered. And the other PCA were considered as noise. The biplot technique was used to identify appropriate genotype for special locations. Result show that genotype 3 (Caspian z1) with the highest interaction were the most stable genotype. Furthermore, genotype 3 was known as more suitable for Tirtash (S2) and Rasht (S1) locations. In general, in this study, genotype 3 was known as the most suitable genotype on the base of Tai regression analysis and AMMI method.