بررسي غلظت هيدروكربن‌هاي آروماتيك چند حلقه‌اي در صدف Barbatia helblingii در سواحل بوشهر

Concentration of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in Barbatia helblingii at Bushehr waters

بسياري از آبزيان بدليل خوراكي بودن از نظر شيلاتي حايز اهميت هستند. اما برخي از آنان در محيط‌هاي مستعد آلودگي مي‌توانند آلاينده‌ها را در خود انباشته به انسان يا ساير آبزيان منتقل نمايند. در اين بين دو كفه‌اي‌ها بدليل نداشتن سيستم متابوليسمي و دفع پيشرفته آلاينده‌ها استعداد بيشتري در تجمع دادن آلاينده‌ها دارند. صدف تابوت موجدار (Barbatia helblingii) گونه‌اي صافي‌خوار بوده كه در سواحل صخره‌اي بوشهر پراكندگي خوبي داشته و از گونه‌هاي خوراكي بشمار مي‌آيد. آبهاي ساحلي استان بوشهر تحت تاثير آلودگي‌هاي خليج فارس مي‌باشد. صنايع نفت و گاز و فاضلاب‌هاي شهري و صنعتي در اين منطقه باعث آلودگي مناطق ساحلي به هيدروكربنهاي آروماتيك چند حلقه‌اي (PAHs) مي‌شود. به منظور مطالعه PAHs در صدف B. helblingii نمونه‌برداري از صدف مذكور در زمستان 1387 در پنج ايستگاه در طول ساحل شهرستان بوشهر در بهمن ماه 1387 انجام شد. از هر ايستگاه 30 نمونه صدف هم اندازه جمع‌آوري شد. بافت نرم صدف‌ها توسط روش سوكسله هضم و محتواي هيدروكربن‌هاي آروماتيك چند حلقه‌اي ((PAHs آنها توسط حلال هگزان استخراج گرديد و سپس به كمك دستگاه HPLC مدل KANUER تفكيك و اندازه‌گيري شدند. نتايج نشان داد غلظت PAHs كل در ايستگاه‌هاي رافايل، شغاب، آب شيرين كن، ناحيه صنعتي و هليله بترتيب برابر 0/638، 7/470، 3/140، 0/495 و 2/373 نانوگرم برگرم نمونه خشك مي‌باشد. اختلاف معني‌دار آماري بين غلظتPAHs كل در ايستگاههاي مختلف مشاهده گرديد. بيشترين غلظت اين تركيبات در صدف‌هاي جمع‌آوري شده از ايستگاه رافايل و كمترين مقادير تركيبات ياد شده مربوط به صدف‌هاي ايستگاه آب شيرين كن بوده است. بيشترين غلظت از محتواي PAHs كل مربوط به تركيبات سه حلقه‌اي PAHs بود. ميانگين غلظت PAHsكل در صدف B. helblingii در سواحل بوشهر4/423 نانوگرم برگرم بوده است كه در مقايسه با ساير مطالعات انجام شده در خليج فارس و ساير نقاط دنيا در حد نيمه آلوده تا آلوده مي‌باشد.

Many aquatic organisms are important due to human consumption. Yet some organisms can accumulate pollutants from contaminated environment and transfer them to other organisms or human. Among the mentioned organisms, bivalves have potential to accumulate pollutants because their detoxification system is not well developed. Ark clam (Barbatia helblingii) is a filter feeder and edible bivalve species, which is well distributed in Bushehr shoreline. Coastal waters of Bushehr is potentially contaminated by various contaminants particularly Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) which mainly originate from oil industries and municipal wastewaters. These contaminants may accumulate in Ark clams. In order to study PAHs concentration in B. helblingii about 30 individuals with similar size were collected from 5 stations along Bushehr shoreline. The clamʹs soft tissues were digested by Soxhlet, extracted with hexane and their PAHs content were analyzed using HPLC (KANUER) system. Results showed that total PAHs content of the clams from Rafael, Sheghab, Abshirinkon, industrial zone and Helyleh were 638.0, 470.7, 140.3, 495.0 and 373.2ng g-1, respectively. Significant correlation was observed between total PAHs concentrations in different stations. Three aromatic rings hydrocarbons constituted the major part of total PAHs. The average total PAHs concentration in the clams was 423.42ng g-1, which was within the range of previous studies in the Persian Gulf or other parts of the world.