تاثير كودهاي زيستي و شيميايي فسفر بر شاخص هاي رشد و عملكرد ذرت دانه اي تحت شرايط كم آبياري در منطقه كرج

Effect of Biological and Chemical Phosphate Fertilizers on Growth Indices and Grain Yield of Maize under Deficit Irrigation Conditions in Karaj Region

چكيده به منظور بررسي تاثير كود زيستي و شيميايي فسفر بر روند شاخص هاي رشد، عملكرد زيستي و عملكرد دانه ذرت تحت شرايط كم آبياري در منطقه كرج، آزمايشي به صورت كرت هاي دو بار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل آبياري (آبياري كامل و كم آبياري) در كرت هاي اصلي، كود زيستي فسفاته (كاربرد توام باكتري سودوموناس فلورسنس و قارچ ميكوريز، كاربرد قارچ ميكوريز، كاربرد باكتري سودوموناس فلورسنس و شاهد) در كرت هاي فرعي و كود شيميايي فسفر (سوپر فسفات تريپل، سنگ فسفات و شاهد) در كرت هاي فرعي فرعي بودند. نتايج آزمايش نشان داد كه حداكثر شاخص سطح برگ معادل 9/3 با 1350 درجه روز رشد و سرعت رشد محصول معادل 4/3 گرم بر مترمربع بر درجه روز رشد پس از 1150 درجه روز از تيمار كاربرد توام قارچ ميكوريز آربسكولار و باكتري سودوموناس فلورسنس در شرايط آبياري كامل بدست آمد. در كل، كاربرد قارچ ميكوريز آربسكولار و باكتري سودوموناس فلورسنس نسبت به شاهد باعث افزايش شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي و در نهايت عملكرد زيستي و عملكرد دانه ذرت در هر دو شرايط آبياري كامل و كم آبياري گشت. همچنين كاربرد توام قارچ و باكتري به ترتيب باعث افزايش 1/5 و 7/11 درصدي شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در شرايط مصرف سوپرفسفات تريپل نسبت به سنگ فسفات گشت. عملكرد دانه و عملكرد زيستي نيز به ترتيب به ميزان 15 و 6/13 درصد، در كاربرد توام قارچ ميكوريز و باكتري سودوموناس فلورسنس همراه با مصرف سوپر فسفات تريپل نسبت به تيمار كاربرد توام اين ريزجانداران همراه با مصرف سنگ فسفات بيشتر بود. در كل نتايج اين آزمايش نشان داد كه كاربرد قارچ ميكوريز آربسكولار و باكتري سودوموناس فلورسنس باعث كاهش اثرات منفي ناشي از تنش رطوبتي بر صفات مورد بررسي گرديد. همچنين كاربرد اين ريزجانداران در تلفيق با كودهاي شيميايي فسفر منجر به افزايش شاخص هاي رشد و عملكرد دانه و كاهش مصرف كودهاي شيميايي فسفر گرديد.

Abstract In order to study the effect of biological and chemical phosphate fertilizers on growth trend, physiologic indices and biological and grain yield of maize under deficit irrigation conditions in Karaj region, an experiment was conducted as split-split plot arrangement based on randomized complete blocks design with three replications. The experiment treatments were included: irrigation (full and deficit irrigation), phosphate biological fertilizer (co-application of mycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescens bacteria, application of Pseudomonas fluorescens bacteria, application of mycorrhizal fungi and control) and chemical phosphate fertilizer (optimized consumption of triple superphosphate, consumption of rock phosphate and control). The results showed that the maximum leaf area index was equal to 3.9 with 1350 GDD and maximum crop growth rate was equal to 3.4 g m-2 with 1150 GDD obtained with co-application of mycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescens bacteria treatment under full irrigation condition. Application of mycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescens bacteria compared to the control treatment increased leaf area index, crop growth rate, relative growth rate and biological and grain yield of maize under both full and deficit irrigation conditions. The co- inoculation of seeds with fungi and bacteria increased 5.13 and 11.76 percent leaf area index and crop growth rate in terms of the optimized consumption of triple superphosphate than rock phosphate, respectively. Grain yield and biological yield at co-application of AM fungi and Pseudomonas fluorescens along with optimum consumption of triple superphosphate were also higher by 15% and 13.6%, respectively, than application of microbial inoculants along with consumption of rock phosphate. Overally, results of this experiment showed that application of mycorrhizal fungi and Pseudomonas fluorescens bacteria reduced negative effects of stress on investigated traits. Application of microorganisms along with balanced consumption of phosphorus chemical fertilizers also increased growth indices and grain yield and reduced consumption of phosphorus chemical fertilizers.