طراحي بهينه سرريز هاي پلكاني جهت حداكثر سازي استهلاك انرژي با استفاده از الگوريتم ژنتيك

Optimal Design of Stepped Spillways for Maximizing Energy Dissipation Using Genetic Algorithm

چكيده در اين تحقيق عرض و ارتفاع پله ها و همچنين شيب و ارتفاع سرريز به عنوان پارامتر متغير در نظر گرفته شد و سعي گرديد روشي جامع براي طراحي بهينه سرريزهاي پلكاني ارايه شود. بدين منظور يك برنامه كلي در محيط برنامه نويسي Matlab نوشته شد. در اين برنامه، براي بهينه سازي از الگوريتم ژنتيك استفاده شد. يك سرريز پلكاني با ابعاد بهينه، به جاي سرريز صاف سد مخزني ساروق واقع در استان آذربايجان غربي طراحي گرديد. نتايج نشان داد كه سرريز پلكاني منجر به افزايش استهلاك انرژي و كاهش ابعاد مستهلك كننده انرژي در پايين دست گرديده است. همچنين به ازاي دبي ثابت و شيب هاي مختلف، تغييرات ارتفاع بهينه پله ها نامحسوس بوده است. تحليل حساسيت تابع هدف نشان داد كه استهلاك نسبي انرژي بر روي سرريز پلكاني به ازاي دبي ثابت، مستقل از ارتفاع بهينه پله ها بوده و با افزايش شيب سرريز كاهش مي يابد. همچنين به ازاي شيب هاي ثابت، افزايش دبي جريان منجر به كاهش استهلاك نسبي انرژي و افزايش ارتفاع بهينه پله ها مي شود. نتايج نشان مي دهند كه به ازاي شيب 3/11 درصد و دبي جريان 422 متر مكعب بر ثانيه، ارتفاع مناسب پله ها 6/1 متر و استهلاك نسبي انرژي 4/60 درصد بدست مي آيد. به ازاي همان شيب ولي دبي جريان 9/776 متر مكعب بر ثانيه (دبي طرح)، ارتفاع مناسب پله ها 25/2 متر و استهلاك نسبي انرژي 7/43 درصد بدست مي آيد.

Abstract In the present study, the width and height of steps, also the slope and height of spillways are considered as varied parameters, and has been tried to represent a comprehensive method for optimal designing of stepped spillways. For this reason, a complete program has been written in Matlab programming environment. In this program, Genetic Algorithm has been used for optimization. A stepped spillway with optimized dimensions was designed instead of a smooth spillway of Saroogh Reservoir Dam, which is located in West Azarbaijan province. The results showed that the replaced stepped spillway led to increase the energy dissipation and declined the dimensions of energy dissipator at toe of the stepped spillway. Also, for a constant discharge and varying slope, the variation of optimum height of steps was negligible. The sensitivity analysis of objective function showed that the relative energy dissipation on the stepped spillway for a constant discharge was independent of optimum height of steps and it was decreasing by increasing the slope of spillway. Also, increasing the discharge led to decrease the energy dissipation and increased the optimum height of steps for a constant slope. Results show with the slope 11.3 (%) and discharge 422 m3/s, the proper step height is 1.6 m and energy dissipation is 60.42 (%). With the same slope but discharge 776.9 m3/s (design discharge), proper step height is 2.25 m and energy dissipation is 43.7 (%).