بررسي عوامل موثر بر قيمت ذرت در بورس كالاي ايران

Analyzing Factors Affecting Corn Price in Mercantile Exchange Market of Iran

ذرت به علت موارد مصرف زياد، كيفيت و ارزش غذايي بالا در سطح وسيعي از جهان و نيز ايران كشت مي‌شود و نظر به اهميت و ارزش غذايي و اقتصادي فراوان به سلطان محصولات كشاورزي معروف است. بازار محصولات صنعتي و كشاورزي در ايران همواره با محدوديت‌ها و دشواري‌هاي ساختاري زيادي روبرو بوده و بخش عمده‌اي از اين مشكلات مربوط به عدم استفاده از ابزارهاي نوين اقتصادي و ساختار نامناسب و ناكارآمدي بازار مي‌باشد. در اين راستا و در جهت كاهش ناكارآمدي‌هاي بازار محصولات كشاورزي، بورس كالاي ايران شروع به فعاليت نموده كه يكي از اهداف بورس كالا، كنترل نوسانات قيمت محصولات معامله شده مي‌‌باشد. هدف اين مطالعه، بررسي و مقايسه ي نوسانات قيمت ذرت بورس كالاي ايران با قيمت ذرت بازار آزاد ايران و بورس كالاي شيكاگو مي‌باشد. بدين منظور از روش حداقل مربعات معمولي(OLS)، ARCH و رگرسيون خودبازگشتي(VAR) و با استفاده از اطلاعات هفتگي قيمت ذرت از مهر سال 1386 تا آذر سال 1390 به بررسي اهداف پرداخته شده است. همچنين اثرات متقابل قيمت ذرت بورس كالاي ايران با قيمت ذرت بازار آزاد ايران، بورس كالاي شيكاگو، نرخ ارز و قيمت نفت خام ايران بررسي مي‌شود. بررسي و مقايسه نوسانات تغييرات قيمت ذرت در 3 بازار نشان مي‌دهد كه نوسانات تغييرات قيمت بورس كالا اختلاف معني‌داري با نوسانات تغييرات قيمت ذرت در بازار آزاد نداشته است، اما شدت نوسانات بورس كالا از شدت نوسانات بازار آزاد بيشتر مي‌باشد. نرخ ارز اثر معني‌داري روي تغييرات قيمت ذرت داشته اما قيمت نفت خام اثر معني‌داري از خود نشان نمي‌دهد. بنابراين پيشنهاد مي‌شود تا با ايجاد ابزار مشتقه در بورس كالاي ايران به كاهش نوسانات قيمت اين محصول كمك شود.

Agricultural products market in Iran has always been faced with many limitations and structural problems which are almost due to the inefficient structure of this market and lack of modern economic tools. Hence, Iran Mercantile Exchange debuted to control the price volatility of exchanged goods as one of its goals. This study analyzes and compares the price volatility of corn in Iran Mercantile Exchange with domestic traditional market and Chicago Mercantile Exchange. Therefore, weekly prices of corn since March 2010 till December 2011 are used to analyze the interaction between the prices of corn in traditional market, Iran Mercantile Exchange, Chicago Mercantile Exchange, the exchange rate and crude oil prices by applying the OLS, ARCH and VAR methods. Also the interaction of these variables is analyzed. According to the results there is no significant difference between the fluctuations of corn prices in Iran Mercantile Exchange and domestic traditional market, but the intensity of fluctuations in corn prices in Iran Mercantile Exchange is more than domestic traditional market. The exchange rate has significant effect on the corn prices. However, the crude oil prices had no significant effect. Therefore, using the derivative instrument in Iran Mercantile Exchange would help to reduce the fluctuation of corn price in Iran.