استاد راهنماي پنهان: برنامه درسي برآمده از تعامل استاد راهنما و دانشجو در پايان نامه‌هاي كارشناسي ارشد

Hidden supervisor: the emergent curriculum of advising graduate students thesis (case study: training science course)

برنامه درسي پنهان محصول نگاه همه جانبه به تجربه يادگيرندگان است كه در قلمرو آموزش عالي نيز به طور ويژه‌اي مورد توجه بوده است. در اين ميان، در پايان‌نامه به عنوان درسي كه محتواي آن بر اساس مساله پژوهشي به وجود مي‌آيد و به طور انفرادي بين استاد و دانشجو تعريف مي‌شود، نوعي برنامه درسي روييدني توسط دانشجو تجربه مي‌گردد كه همان برنامه درسي پنهان است. در پژوهش حاضر مولفه‌ها و ارتباطات ميان آنها در برنامه درسي پنهان ناشي از اين تعامل مورد بررسي قرار گرفته است. ابزار جمع‌آوري اطلاعات مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختاري بوده و مورد مطالعاتي پژوهش، رشته علوم تربيتي يكي از دانشگاه‌هاي تهران است. به اين منظور، نمونه‌اي هدفمند از دانشجويان دوره كارشناسي ارشد (8 نفر) رشته علوم تربيتي انتخاب شد و در طول مدت تجربه اين برنامه درسي مورد بررسي قرار گرفتند. اطلاعات جمع‌آوري شده به روش استراس و كوربين كدگذاري شد و مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در نهايت، با تقسيم فرآيند انجام پايان‌نامه به سه مرحله‌ انتخاب استاد راهنما، شروع تعامل و استمرار تعامل نشانگرهايي براي هر مرحله شناسايي و بررسي شد. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان مي‌دهد كه دانشجويان انتظار تجربه يك فرايند هدايت‌گري از سوي استاد راهنما دارند و تصور اوليه آنها از فرآيند راهنمايي مغاير با چيزي است كه براي آنها شكل مي‌گيرد، لذا براي جبران تفاوت موجود در موقعيت مورد انتظار و آنچه در عمل تجربه مي‌شود، معمولاً «استاد راهنماي پنهان» را براي پركردن خلا بين موقعيت مورد انتظار و موجود بر مي‌گزينند.

Hidden curriculum is one of the most significant subjects of curriculum studies that are undoubtedly important in higher education. Graduate students thesis usually associated by the relationship between supervisors and students which would be differed in situations and forms an emergent curriculum as well as hidden curriculum. This study has explored the hidden curriculum of their relationship. Thus it has been done through a qualitative approach to find out the experience of students during these processes. To this aim, it focused on the experience of 8 students who studied training sciences. Data were gathered through some semi-structural and informal interviews with students and were analyzed through Strauss and Corbin methods. Data analysis revealed that students expect a mentoring role from their supervisor; however this expectation has not been occurred. So, to compensate for the difference in the positions expected and what is experienced in practice, usually ‘hidden supervisor’ has been selected for having a beneficial process.