مطالعه كمّي تنوع صفات مورفولوژيك پنج جمعيت Hyalomma anatolicum (Acari: Ixodidae) در ايران

Quantitative study on morphologic characters in five population of hard tick Hyalomma anatolicum (Acari: Ixodidae) in Iran

كنه سخت ‏Hyalomma anatolicum‏ ناقل عوامل عفونت زاي مهم حيوان و انسان است. اين گونه ‏فراوان ترين ‏پراكندگي را در ميان كنه هاي جنس هيالوما دارد. هيالوما آناتوليكوم ناقل بيماري انگلي حيواني تيلريوز ‏و بيماري ويروسي ‏انساني تب خونريزي دهنده كنگو كريمه در ايران است و در بيشتر مناطق كشور انتشار دارد. برخي صفات تاكسونوميك هيالوما ‏آناتوليكوم در كليدهاي تشخيصي كنه هاي ايران معرفي شده، اما اندازه گيري نشده است. هدف از مطالعه حاضر شناسايي صفات مورفولوژيك با ارزش ‏براي افتراق ‏نمونه هاي نر هيالوما آناتوليكوم با ساير گونه هاي نزديك به آن، با استفاده از روش هاي مورفومتريك است.‏ ‏نمونه هاي جمع آوري شده كنه در ابتدا با استفاده از چندين كليد شناسايي، به ‏عنوان هيالوما آناتوليكوم ‏تشخيص داده شدند. در مجموع نه صفت كمّي و سه صفت كيفي اندازه گيري ‏شدند. داده هاي به دست آمده با استفاده از ‏SPSS‏ ‏مورد تحليل قرار گرفتند و در نهايت به وسيله ابزار ترسيم ماكروسكوپي از نمونه ها تصاوير ‏قلمي تهيه شد.‏آزمون تحليل واريانس يك طرفه اختلاف معني داري را در بين بيشتر صفات كمّي و نيز نواحي مورد مطالعه ‏با يكديگر ‏نشان داد و تنها در پارامتر نسبت طول شيار جانبي به طول سپر بين نواحي مورد مطالعه ‏اختلاف معني داري ديده نشد. ‏مشاهده پارامترهاي كيفي، حضور و عدم حضور اين صفات را در نمونه هاي ‏مورد مطالعه مشخص كرد. ‏دامنه و ميزان تنوع كمّي صفات مورفولوژيك هيالوما آناتوليكوم براي ‏تشخيص ‏صحيح و تهيه كليد شناسايي اين گونه بايد در مطالعات بعدي مد نظر قرار گيرند.‏

The species hard tick, Hyalomma anatolicum is a vector of the important pathogen agents of both animals and humans. This species is the most abundant Hyalomma tick in its geographical zone‎. H. anatolicum is a vector of Thileriosis and Crimean Congo Hemorrhagic Fever (CCHF), an animal protozoan and human viral diseases, respectively, and ‎widely distributed in Iran. Some taxonomic characters on this species was introduced ‎but not measured.‎ The purpose of the present investigation was to identify valuable discriminating characters for ‎male specimens of H. anatolicum with the other closely related species by morphometric‎ methods. Firstly, the collected tick specimens‎ were identified by several Hyalomma identification keys as H. anatolicum. Totally, nine and three quantitative and qualitative parameters, respectively, were measured. The data measurements were analyzed using SPSS for windows and finally the specimens were drawn by the aid of a drawing tube. The one way ANOVA test revealed the presence of significant differences among many quantitative parameters, except lateral groove/scutum length ratio, also all studied regions. The observation of the qualitative parameters showed presence and absence of these characters in all the specimens studied. The amplitude and quantity of morphologic parameters of Hyalomma anatolicum suggested to be considered for correct identification and key preparation of this species.