تاثير ورزش بر خطرپذيري جنسي دانش‌آموزان دبيرستاني شهر تهران

• Sport and Sexual Risk-taking among Students in Tehran High Schools

ورزش به صورت سنتي، ابزاري استراتژيك براي تشويق و توسعه رفتارهاي سلامت و فاكتور محافظتي و پيشگيرانه از رفتارهاي پرخطر مخصوصا خطرپذيري جنسي به حساب مي آيد. پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير ورزش و متغيرهاي مرتبط با آن بر خطرپذيري جنسي – گرايش به دوستي با جنس مخالف و گرايش به رابطه و رفتار جنسي- نوجوانان انجام گرفت. 406 دانش‌آموز شامل 271 پسر و 135 دختر مقياس خطرپذيري نوجوانان‌ايراني (IARS) را تكميل كردند. علاوه بر‌اين پرسشنامه‌اي كه در آن نوع ورزش، مدت زمان عضويت در تيم ورزشي، سطح رقابتي مسابقات، شركت در اردوي ورزشي، ميزان فعاليت ورزشي گنجانده شده بود، مورد سوال قرار گرفت. روش نمونه‌گيري چند مرحله‌اي و تركيبي از نمونه گيري طبقه‌اي، متناسب با حجم و تصادفي بود. براي توصيف متغيرها از ميانگين و انحراف معيار، فراواني و فراواني نسبي و براي مقايسه ميانگين‌ها از تحليل واريانس چندگانه (MANOVA) استفاده شد. نتايج نشان داد برخلاف فرض تحقيق، نوجواناني كه در سطوح بالاتر ورزشي فعاليت داشتند، از خطرپذيري جنسي بالاتري برخوردار بودند. ميانگين گرايش به دوستي با جنس مخالف و گرايش به رابطه و رفتار جنسي در بين كساني بيشتر به ورزش مي‌پرداختند، از كساني كه كمتر ورزش مي كردند، بطور معني‌داري بالاتر بود. تفاوت معني داري بين ميانگين خطرپذيري جنسي در بين اعضاي تيم‌هاي ورزش انفرادي نسبت به ورزشكاران ورزشهاي گروهي وجود نداشت. ورزشكاراني كه سابقه حضور در اردوهاي ورزشي داشتند در خطرپذيري جنسي بطور معني داري از ميانگين بالاتري نسبت به سايرين برخوردار بودند. براي توجيه رابطه بين ورزش و خطرپذيري جنسي در بين نوجوانان، مي توان به اثر استرس و فشار رواني فضاي رقابتي، ضعف ارزشها و هنجارهاي سازگارانه در محيط‌هاي ورزشي غيرحرفه اي، نبود آموزش و آمادگي ذهني براي مقابله با خطرپذيري و نحوه شكل گيري تشكل‌هاي ورزشي، سازماندهي و سياستگزاري ورزش مدارس اشاره كرد. ضمناً عوامل زيست شناختي دوران نوجواني از جمله بحران هويت و ساختار شخصيتي ورزشكاران را نيز بايد مورد توجه قرار داد.

Sport traditionally is known as a strategic tool for promoting and disseminating healthy behavior and protective factor against risky behavior especially sexually risky behavior. Examining effects of sport participation on sexual risk-taking –having boy/girl friend and sexual relation and behavior- are the aim of present study. 406 students including 271 male and 135 female students completed Iranian Adolescence Risk-taking Scale (IARS). Multi-stage sampling (cluster sampling, stratified proportional sampling for choosing schools and random for students) was used. Description of data was shown by Mean, SD, frequency and percentage and multivariate of ANOVAs was conducted for means comparison. Those adolescents who participated in province level of competition and higher, found more significant meaning in sexual risk-taking. The students who attended in team activities also indicated positive significant meaning in both sexual relation and behavior and having boy/girl friend. Other results showed that students who participated in sport camping got positive effects on sexual risk-taking. Based on the results, some factors are seemed increase sexual risk-taking among those who are engaging in high-level sport participations; such as stressful of competitive situations, tensions of expectation, and poor management and policy in school sport conditions. The athletic personality and crises of identity in adolescence period as internal tendencies should be taken into account.