شناسايي الگوهاي ريزش بارش‌هاي سنگين در استان چهارمحال و بختياري

Identifying the Patterns of Heavy Rainfall in the Chaharmahal and Bakhtiari Province

وقوع بارش‌هاي سنگين با الگوهاي همديد سطوح فوقاني جو در ارتباط است. اين مطالعه ارتباط بين بارش‌هاي سنگين در استان چهارمحال و بختياري و آرايش الگوهاي فوقاني جو را بررسي مي‌كند. براي شناسايي الگو‌هاي ريزش بارش‌هاي سنگين ده مورد از بارش‌هاي شديد (بيشتر از 50 ميلي‌متر) و فراگير اتفاق‌افتاده در طول دوره آماري انتخاب و بررسي شده است. براي اين منظور، از آمار بارش ايستگاه‌هاي تحت مطالعه و همچنين نقشه‌هاي سطح زمين، سطح 500 هكتوپاسكال، نقشه‌هاي وزش رطوبتي، امگا و تاوايي استفاده شده است. براي تعيين ناپايداري‌ها، شاخص‌هاي ناپايداري شولتر و ki در ايستگاه‌هاي اصفهان و اهواز مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج نشان مي‌دهد الگوي غالب ريزش بارش‌هاي سنگين در استان توقف چند‌روزه سيستم‌هاي باران‌زاست. دليل اين توقف نيز تشكيل سيستم مانع در تراز 500 هكتوپاسكال بر روي اروپاست كه سبب مي‌شود در شرق اين سيستم مانع سرد‌چال عميقي تشكيل شود و با ريزش هواي سرد از عرض‌هاي بالاتر موجب فرارفت هواي گرم و مرطوب عرض‌هاي پايين مي‌شود. تركيب كم‌فشار سوداني با كم‌فشار مديترانه‌اي باعث تقويت كم‌فشار سوداني مي‌شود و با دريافت رطوبت از درياي سرخ، درياي عرب و خليج فارس، بارش‌هاي سنگين در منطقه رخ مي‌دهد. در ايستگاه‌هاي واقع در دامنه‌هاي زرد‌كوه، حركت توده‌هاي هوا بر روي ارتفاعات باعث افزايش ناپايداري و شدت بارش در اين مناطق مي‌شود؛ به‌طوري‌كه ايستگاه كوهرنگ در دوره بارشي مارس 1988 به ميزان 5/535 ميلي‌متر بارش داشته است.

Dynamically induced rainfall is strongly connected with synoptic atmospheric circulation patterns at the upper levels. This study investigates the relationship between the days of heavy precipitation volume events in Chaharmahal and Bakhtyari and the associated geopotential height patterns of upper air. Chaharmahal and Bakhtiari Province is water the Supplier of two major rivers like Karun and Zayandehrood. Ten cases of heavy and widespread rainfalls occurring during the period were studied to identify the patterns of heavy precipitations. For this purpose, we used the rainfall statistics of stations under study and also surface maps, 500 hpa level and Omega map. Also K index and Showalter index in Esfahan and Ahvaz stations was studied for determining the extent of the unstablility in the dominant pattern of exceptional precipitations. The results showed that Chaharmahal and Bakhtiari province is the stop of several - day’s rainfall systems. The reason for stopping is formation of a blocking system in 500hpa over the Europe, which causes to from a low cut-off in the east of the blocking system. Also combin ation of Sudnese low pressure with Mediterranean low- pressure causes that the Sudanese low-pressure to be strengthened, and together with the moisture from Red Sea, Arabian Sea and Persian Gulf, this causes heavy rain falls in this region.